چکیده:
ﭼﻨﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻏﺮﺑﻴﺎن، راه اﺳﻼمﺳﺘﻴﺰی را در ﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﺻﺪد اﻟﻘﺎء ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎری دﻳﻦاﺳﻼم ﺑﺎ ﻗﻮاﻋﺪ زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻋﺪم اﻣﻜﺎن ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖآﻣﻴﺰ ﺑﻴﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و ﭘﻴﺮوان ﺳﺎﻳﺮ ادﻳﺎن ﺑﺮآﻣﺪهاﻧﺪ.ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎ ﭘﻴﺮوان دﻳﮕﺮ ادﻳﺎن در ﺣﻴﻄﻪ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ و در ﻋﺮﺻﻪ ﺑـﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠـﻲ،ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﻲ اﺳﺖ، اﻣﺎ ﺑﺤﺚاﻧﮕﻴﺰﺗﺮﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ آن وﻗﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺪهای ﻏﻴﺮ ﻣﺴـﻠﻤﺎن، در ﻳـﻚﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻲ و ﺗﺤﺖ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ اﺳﻼم، زﻳﺴﺖ ﻛﻨﻨﺪ. آﻳﺎ در ﭼﻨـﻴﻦ ﺷـﺮاﻳﻄﻲ، اﺳـﻼم از ﺣـﻖﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و ﺑﻪ زﻳﺎن ﭘﻴﺮوان ﺳﺎﻳﺮ ادﻳﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻳﺎ ﺣﻀﻮر ﺳـﺎﻳﺮ ادﻳﺎن را ﺑﻪرﺳﻤﻴﺖ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ و ﺑﺮای آﻧﺎن ﺣﻖ زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻗﺎﺋﻞ اﺳﺖ؟اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺑﺎ ﻫﺪف ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺆال در ﺗﻼش اﺳﺖ ﺑﺎ روﻳﻜﺮدی ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ـ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲو ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ دﻳﻦ اﺳﻼم، ﻳﻌﻨﻲ ﻗﺮآن و ﺳﻨﺖ ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ: ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮﺿﻮع ﻣـﺬﻛﻮرﺑﭙﺮدازد. ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر، اﺑﺘﺪا ﻣﻨﻈﻮر از ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻴﺎن ﺷﺪه و ﺳـﭙﺲ ﺣﻘـﻮق وﺗﻜﺎﻟﻴﻒ آﻧﺎن ﺑﺮﺷﻤﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺣﻘﻮق ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در ﻗﺎﻟﺐ ﻋﻨـﺎوﻳﻦ »ﻛﺮاﻣـﺖ اﻧﺴـﺎﻧﻲ«،»ﻣﺼﻮﻧﻴﺖ ﻫﻤﻪﺟﺎﻧﺒﻪ«، »آزادی ﻣﺬﻫﺒﻲ«، »ﺣﻘﻮق ﻗﻀﺎﻳﻲ« و »آزادی ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫـﺎی اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ وﺳﻴﺎﺳﻲ« ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺷﺪه و وﻇﺎﻳﻒ آﻧﺎن ﺗﺤﺖ ﻋﻨﺎوﻳﻦ »اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻲ«، »ﻋﻤﻞ ﺑﻪﻗﺮارداد ﺑﺎ دوﻟﺖ اﺳﻼﻣﻲ«، »ﻫﻤﻜﺎریﻧﻜﺮدن ﺑﺎ دﺷﻤﻨﺎن ﻧﻈﺎم اﺳـﻼﻣﻲ« و »ﭘﺮداﺧـﺖ ﻣﺎﻟﻴـﺎت«، ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.در ﺻﻮرت ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺷﻬﺮوﻧﺪی، ﺑﻴﻦ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﻏﻴـﺮ ﻣﺴـﻠﻤﺎن ﻫﻴﭽﮕﻮﻧـﻪﺗﻔﺎوﺗﻲ در ﺑﺮﺧﻮرداری از ﺣﻘﻮق اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﻫﻤﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻠﺘﻲ واﺣﺪ و اﺗﺒﺎع ﻳـﻚ ﻛﺸﻮر، ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖآﻣﻴﺰ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ.
خلاصه ماشینی:
" در اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ، ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻴﻦ اﻗﻠﻲ و اﻛﺜﺮیﺑﻮدن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻳﺎ ﺣﺎﻛﻢ و ﻣﺤﻜـﻮمﺑـﻮدن آﻧـﺎن وﺟﻮد ﻧﺪارد، اﻣﺎ در ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ و ﺣﻜﻮﻣﺖ از آن اﺳﻼم ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻜﺜﺮﮔﺮاﻳـﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ از ﻧﻈﺮ ﻣﺘﻮن دﻳﻨﻲ ﺑﺎ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ و ﺟﺪﻳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮی دﻧﺒﺎل ﻣﻲﺷﻮد ﻛـﻪ آﻳـﺎ اﺳـﻼم از ﺳﺎل ﻫﺠﺪﻫﻢ / ﺷﻤﺎرة اول/ ﭘﻴﺎﭘﻲ76 ﻗﺪرت ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺧﻮد، ﺑﺮای ﺣﺬف دﻳﮕﺮان اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ ﻣﻮﺿﻮع اﻳﻦ ﻧﻮﺷـﺘﺎر، ﺑﺮرﺳـﻲ ﻫﻤﻴﻦ وﺿﻌﻴﺖ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﺳﺖ.
ﺷﻴﺦ ﻃﻮﺳﻲ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ اﻫﻞ ذﻣﻪ ﻣﺮﺗﻜـﺐ ﻋﻤﻠـﻲ؛ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻗﺘـﻞ، ﺳﺮﻗﺖ، زﻧﺎ و ﻟﻮاط ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ در ﺷﺮع ﺧﻮد آﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻤﻨـﻮع اﺳـﺖ و در ﺷـﺮﻳﻌﺖ اﺳـﻼم ﺑﺮای آن ﻣﺠﺎزات ﺣﺪ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ، ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪ اﻟﻬﻲ در ﻣﻮرد آﻧﺎن اﺟـﺮا ﺷـﻮد، اﻣـﺎ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻲ دﺳﺖ زﻧﻨﺪ ﻛﻪ در ﺷﺮع آﻧﻬﺎ ﺣﻼل و ﻣﺒـﺎح اﺳـﺖ، اﻣـﺎ در ﺷـﺮﻳﻌﺖ اﺳـﻼم ﻣﻤﻨﻮع و ﺣﺮام، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻮﺷﻴﺪن ﺷﺮاب و ﺧﻮردن ﮔﻮﺷﺖ ﺧﻮک، ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻋﻠﻨﻲ و آﺷﻜﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﺠﺎزاﺗﻲ ﻧﺪارد؛ اﻣﺎ اﮔﺮ آﺷﻜﺎرا ﻣﺮﺗﻜـﺐ آن ﺷـﻮﻧﺪ، ﺑﺎﻳـﺪ ﻣﺠـﺎزات ﺷﻮﻧﺪ، وﻟﻲ ﻧﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺣﺪ ﻛﺎﻣﻞ، ﺑﻠﻜﻪ ﺑـﻪﺻـﻮرت ﺗﻌﺰﻳـﺮ و ﺗﻨﺒﻴﻬـﻲﻛـﻪ ﺣـﺎﻛﻢ ﺷـﺮع ﺣﻘﻮق و ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﺟﺎﻣﻌﺔ اﺳﻼﻣﻲ / ﻣﻬﺪی ﻋﺰﻳﺰان ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻣﻲداﻧﺪ )ﻃﻮﺳﻰ، 7041ق، ج5، ص355(.
از ﻧﻈﺮ ﻋﻼﻣﺔ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ، واداﺷﺘﻦ اﻫﻞ ﻛﺘـﺎب ﺑـﻪ ﭘﺮداﺧـﺖ ﺟﺰﻳـﻪ ﺑـﺮای اﻳـﻦ ﻧﺒـﻮد ﻛـﻪ ﺳﺎل ﻫﺠﺪﻫﻢ / ﺷﻤﺎرة اول/ ﭘﻴﺎﭘﻲ76 ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و زﻣﺎﻣﺪاران اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﺛﺮوت ﺑﺮﺳﻨﺪ و وﺳـﺎﻳﻞ ﺷـﻬﻮتراﻧـﻲ و اﻓﺴﺎرﮔﺴـﻴﺨﺘﮕﻲ ﺑﺮای آﻧﺎن ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد ﺗﺎ در ﻓﺴﻖ و ﻓﺠﻮر ﺑﻪ ﺣﺪ ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن و ﺧﻮاﻧﻴﻦ ﺑﺮﺳﻨﺪ، ﺑﻠﻜﻪ ﻫﺪف دﻳﻦ از وﺿﻊ اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن، ﭘﻴﺮوزی ﺣﻖ، ﻋﺪاﻟﺖ و ﺗﻘﻮا ﺑﺮ ﺑﺎﻃﻞ و ﻇﻠﻢ و ﻓﺴﻖ ﺑﻮده ﺗـﺎ راه را ﺑـﺮای ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺣﻖ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪ، ﺑﺪون آﻧﻜﻪ آﻧﻬﺎ را ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﭘﺬﻳﺮش ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ )ﻫﻤﺎن، ص932(."