چکیده:
پژوهش درباره ی فرهنگ چاپ، بخشی از زیرمجموعه ی تاریخ فرهنگی را تشکیل می دهد که مشخصا به فرآیند چرخش فرهنگی متاثر از نشر می پردازد. در این زمینه، دگرگونی های زیربنایی برای بازتولید متون اتفاق می افتد که ابعاد وسیعی را در حوزه فرهنگی بازآفرینی می کند. تغیرات فرهنگی ناشی از چاپ، به منزله ی ابراز اندیشه، در دنیای مدرن، به برآیند آگاهی جدیدی از بافتار اجتماعی حاصل از کنش خواندن منجر می شود.
فرهنگ چاپ فارسی، به منزله ی بخشی از تاریخ چاپ در هند، کمتر مورد توجه تاریخ نگاران به خصوص در موضوعات مربوط به تاریخ اجتماعی ـ فرهنگی فارسی قرار گرفته است. این مقاله، سعی دارد بخشی از تلاش های هندیان پارسی نویس را پیرامون سره خواهی نویسی فارسی نشان دهد. مقاله بر اساس محوریت «فرهنگ چاپ»، در شکل دهی مبحث سره خواهی نویسی فارسی در نوشتارهای تاریخی و فرهنگ نامه ها در میانه ی سده ی نوزدهم هند، حول تفکرات «پارسی نگاری» میرزا غالب دهلوی، شکل یافته است. به این معنی که چاپ، رابطه ی نزدیکی با ریخت سازی هویت فرهنگی آن زمانه پیدا کرد و شکل جدیدی از شبکه رسانشی بین مولف، ناشر و خوانندگان را آفرید. لازم به ذکر است تحلیل ادبی از مباحث مطرح شده دراین مقاله نمی گنجد.
Print culture، as part of history of printing in India، has been unnoticed by the historians especially on the subjects related to the socio-cultural history of Persian Language. The aim of this article is to reflect parts of Persian writers' endeavors in India for refinement of writing Persian. The article is based on Print Culture and its influence in forming the issue of refinement of writing Persian in historical texts and lexicons in India during the half of the Nineteenth century، while focusing on the Persian Writing idea of Mirza Ghalib Dehlavi. Printing had close relation with the hylomorphism of cultural identity of that era and created a new form of conductive system between writer، publisher and reader.It has to be mentioned that literary analysis of aforementioned issues is not included in this article.
خلاصه ماشینی:
نک : Anindita Ghosh, (2006), Power in Print: Popular publishing and the Politics of Language and Culture in a Colonial Society, 1778-1905, New Delhi: Oxford University Press.
نک : Ulrike Stark, (2007), An Empire of Books: The Nawal Kishore Press and the Diffusion of the Printed Word in Colonial India,New Delhi: Permanent Black.
٢. برای رابطه بین چاپ و اسلام نک : Francis Robinson, (1993), ‘Technology and Religious Change: Islam and the Impact of Print’, Modern Asian Studies, 17-1: 229-51, reprint (2000), in Islamic and Muslim History in South Asia, New Delhi: Oxford University Press.
در این مقاله ، تلاش شده است با تکیـه بـر منابع کتب چاپ شده فارسی در میانه ی سده ی نوزدهم در شبه قاره هند، تـاریخ اجتمـاعی زبان فارسی ـ که درباره ی آن غفلت شده ، را روشنی بخـشد؛ و بـا بررسـی مـوردی آثـار چاپ شده غالب دهلوی ؛ از جمله لغت نامه ی قاطع برهان ، خودزیست نگاری کتاب دستنبو و نامه نگاریها، سعی در روشنگری گونه ی نثر برخاسته از ایـن مقطـع تـاریخ ادبـی ، یعنـی شیوه ی نوشتاری سره خواهی نویسی دارد.
سلسله نامه های غالب به دوسـتان و شـاگردانش ، بازتابی از مباحث توسعه ی زبان فارسی در آن دوره است ؛ برگرفته هایی از این نامـه هـا بـه همراه دیگر آثار غالب ، می تواند ما را در فهم و میزان وسعت قلمرو فرهنگ نشر فارسی در شبه قاره ی هند، یاری رساند.
- Malik, Hafeez, (1980), Sir Sayyid Ahmad Khan and Muslim Modernization in India and Pakistan, New York: Columbia University Press.