چکیده:
اقتصاد در عصر جدید از «اقتصاد منبع محور» فاصله گرفته و به «اقتصاد دانش محور» نزدیک شده است. اقتصادی که در آن تولید، انتشار و بهره برداری از دانش نقش بر جسته ای در تولید ثروت ایفا می نماید. در سال های اخیر شکل گیری اقتصاد دانش محور دراسناد ملی مورد تاکید قرار گرفته و شاه بیت اصلی سند چشم انداز بیست ساله کشور در حوزه اقتصاد تاکید بر شکل گیری اقتصاد دانش بنیان می باشد. هدف این تحقیق ارزیابی موقعیت اقتصاد دانش بنیان ایران در مقایسه با کشور های منطقه و ارائه توصیه هایی بر اساس نتایج تحقیق می باشد. بدین منظور با مرور ادبیات تحقیق، با اشاره به هفده چارچوب موجود در ادبیات، متدلوژی ارزیابی بانک جهانی موسوم به «روش شناسی ارزیابی دانش» [1] که دربرگیرنده تمام ارکان اقتصاد دانش می باشد به عنوان یک چارچوب مناسب انتخاب شده است و تمام داده های تحقیق از پایگاه داده بانک جهانی اخذ شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد در شاخص اقتصاد دانش [2] که شاخص تجمعی و کلی نیز می باشد ایران در جایگاه 14 در میان بیست کشور مورد مطالعه قرار داشته که این نشان دهنده رشد چهار پله ای ایران بر اساس روش شناسی ارزیابی دانش 1995 تا 2012 می باشد. همچنین ایران در آموزش [3] دارای رتبه 14، تکنولوژیهای ارتباطاتی و اطلاعاتی [4] رتبه 9، نوآوری [5] رتبه 7، و رژیم نهادی و مشوق های اقتصادی [6] رتبه 20 در میان بیست کشور مورد مطالعه است که بیانگر حفظ موقعیت ایران در آموزش و تکنولوژیهای ارتباطاتی و اطلاعاتی و همچنین نزول یک پله ای در رژیم نهادی و مشوق های اقتصادی و صعود 12 پله ای در نوآوری است. به هر روی از این مطالعه درک می شود، آنچه تاکنون در راه رشد اقتصاد دانش بنیان انجام شده نامتوازن بوده و به صورت همگن این رشد صورت نگرفته است. لذا شایسته است با باز تعریف اقتصاد دانش بنیان در ایران، معایب گذشته برطرف شده و راه توسعه با جدیت و ثبات پی گیری گردد.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله، ابتدا ادبیات موضوع مورد بررسی قرار میگیرد، در بخش دوم با استفاده از روش شناسی ارزیابی اقتصاد دانش که توسط بانک جهانی ارائه گردیده است، نحوه سنجش اقتصاد دانش، شاخصها و نماگرهای مورد استفاده در آن ارائه میشود در بخش سوم مقاله با در نظر گرفتن شاخصها و نماگرهای اقتصاد دانش، موقعیت ایران در مقایسه با کشورهای منطقه که در سند چشمانداز مد نظر میباشد و اطلاعات آنها در پایگاه داده بانک جهانی موجود است مورد سنجش قرار میگیرد و در بخش پایانی جمعبندی نتایج تحقیق ارائه میشود.
یک دیدگاه وسیعتر و جذابتر به ویژه برای کشورهای در حال توسعه توسط شیهان و گروال، سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه، اپک و بانک جهانی ارائه دادهاند که واژه اقتصاد دانش به اقتصادی برمیگردد که در آن استفاده از دانش، همانطور که در تکنولوژیها، فرآیندهای بهتر و مهارتهای نیروی کار آشکار شده است، برای یک گستره وسیعی از بخشهای اقتصادی جدید و سنتی به کار میرود، و محرک اصلی توسعه و رشد سودمند در بین تمام صنایع است.
, ‘An Empirical Study Of The Key Knowledge Economy Factors For Sustainable Economic Development In Oman’, Ph. D thesis, Faculty of Business and Law Victoria University Melbourne, Australia, and Schuster, New York, 2008.
Australian Bureau of Statistics (ABS), ‘Discussion Paper: Measuring a Knowledge-Based Economy and Society, An Australian Framework’, at: http://www.
, Innovation and Growth in the Global Growth in the Knowledge-based Economy, Paris, 1992.