چکیده:
سقوط تبریز، پس از شکست چالدران (٩٢٠ق / ١٥١٤) زمینه ی بـه تـاراج رفـتن بخش اعظمی از ثروت های مادی و معنوی تختگاه صفویان را فراهم نمود. در این بین ، بخش قابل توجهی از نخبگان هنری تبریز به اراضی عثمـانی مهـاجرت داده شدند. این مهاجرت اجباری امکان انتقال دسـتاوردهای مکتـب نگـارگری تبریـز صفوی ، میراث دار مکاتب هنری هرات ، جل ایری ، ترکمن ، بـه مکتـب اسـتانبول را ایجاد کرد. برخی از این نگارگران ، همچـون شـاه قلـی نقـاش و شـاگردان او، بـا عملکردی بسیار موثر موجب آفرینش و قوام یابی سبک نوینی در مکتب استانبول ، موسوم به سبک ساز، شدند. این پژوهش بر آن است ضمن بررسی حادثه تاریخی انتقال نگارگران مکتب تبریز به استانبول ، به مطالعه نقش این هنرمنـدان در ایجـاد تحول در هنر نگارگری عثمانی بپردازد.
The fall of Tabriz after the loss at Chaldoran (1514 AD. / 920 AH.) paved the way for looting the major part of material and moral wealth of Safavid capital. Meantime، considerable number of artist elites of Tabriz had been transplanted to Ottoman territories. This compulsory migration transmitted the accomplishments of Safavid Tabriz Miniature School، the heir of artistic schools of Herat، Jalayerids، and Turkmen to the Istanbul School. Some of these miniaturists such as Sha Quli، the painter، and his students had created and flourished a new style called Saz. This research will review the historical events which are related to the transmission of Tabriz School miniaturists into Istanbul and study the role of these artists in formation of an evolution in the Ottoman miniature art.
خلاصه ماشینی:
در مقاله مذکور موضوع مهاجرت هنرمندان ایرانی به عثمـانی در بعد از جنگ چالدران به خوبی تشریح شده ؛ اما از تأثیرات ایشان در ظهور اسلوب ساز 1 و ویژگی های مربوط به این شیوه نوین نگارگری در عثمانی سخنی به میان نیامده است .
رسول داغسر در یکی از بخش های کتاب خود، تبریز مادر شهر: نقش خبرگان حرف و نخبگان علوم تبریز در عمران و آبادانی سایر شهرها و کشورها، به بررسی نقـش نخبگـان تبریزی در پیشرفت مادی و معنوی شهر استانبول پرداخته و در این بـین اشـاره ای بـسیار 1 کوتاه به شخصیت شاه قلی و سبک ساز به نقل از کتاب کریم زاده تبریزی داشته است .
islam ansiklopediyası, (2010), c38, İstanbul: milli eğitim basımevi, s 283, 284; Ayla Ersoy, (1988), Türk tezhip sanatı, İstanbul: Marmara ünversitesi, s 34; Banu Mahir, (1987), Osmanlı sanatında saz üslubundan Anlaşılan, İstanbu:Topkapı Sarayı Müzesi, s 116; Sinem Erdoğan, (2009), The nakkaşhane, Tarih, Boğaziçi university department of history, vol.
صادقی بیگ افشار٢ (١٠١٨ - ٩٤٠ق / ١٦٠٩-١٥٣٤م )، نیـز در یکـی از طـرح هـای قلمی خود یک دسته بوته ی چوبک یا گیاه پای خرس را طراحی کرده که همان برگ هـای ساز هست (تصویر٨) حتی در برخی منسوجات ایران که در دوره ی صـفوی در کارگـاه هـای سـلطنتی و بـه سبک نگاره های مکتب تبریز بافته شده اند، ویژگی های این سبک مشهود است .