چکیده:
از مهم ترین آیات جزایی قرآن کریم، آیه 33 سوره مائده است. در این آیه احکام محاربان به تفصیل بیان شده است. پرسش های متعددی نسبت به آیه وجود دارد؛ ازجمله اینکه مفهوم محاربه چیست و محارب بر چه کسی اطلاق می شود؟ در پاسخ به این پرسش اختلاف دیدگاه جدی میان اندیشمندان امامیه در دو حوزه امنیت اقتصادی و امنیت اجتماعی دیده می شود. پژوهش حاضر با بررسی اختلاف دیدگاه های فقها و مفسران متقدم و متاخر امامی، با توجه به ریشه لغوی، سبب نزول آیه و روایات تفسیری اهل بیت: در پی تبیین مفهوم محاربه است. از جمع میان شواهد می توان محاربه را به ایجاد نا امنی در جامعه اسلامی با هدف تصاحب اموال دیگران دانست. این تعریف علاوه بر هماهنگ بودن با سبب نزول آیه، بار یشه لغوی «حرب» و روایات تفسیری ذیل آیه هم خوان است.
خلاصه ماشینی:
"[فقلت لأبی عبدالله ٧ قول الله ـ عز و جل ـ أو ینفوا من الأرض ] قال : ذلـک الطلـب أن تطلبه الخیل حتی یهرب فإن أخذته الخیل حکم علیه ببعض الأحکام التـی وصـفت لـک و الحکم ال̂Hخر إذا وضعت الحرب أوزارها و أثخن أهلها فکل أسیر أخذ فی تلک الحال فکان فی أیدیهم فالإمام فیه بالخیار إن شاء من علیهم فأرسلهم و إن شـاء فـاداهم أنفسـهم و إن شاء اسـتعبدهم فصـاروا عبیـدا» (همـان ، ج٥، ص٣٢)؛ طلحـة بـن زیـد گویـد: از امـام صادق ٧ شنیدم فرمودند: پدرم می فرمود «حرب » دو گونه حکم دارد: زمانی که حرب برپاست و ادواتش را (بر زمین ) نگذاشته و اهلش سنگین و خسته نشده اند پس هرکس در آن هنگام اسیر شود امام مخیر است گردنش را بزنـد یـا دسـت و پـایش را بـه طـور مخالف قطع کند؛ بی آنکه از خون ریزیش جلوگیری کنند و او را رها کرده تا در خونش بغلطد و جان دهد و این سخن خدای متعال است که فرمود: کیفـر آنهـا کـه بـا خـدا و پیامبرش به جنگ برمی خیزند، و اقدام به فساد در روی زمین می کنند، فقط این است که اعدام شوند یا به دار آویخته گردند، یا دست و پای آنها به عکس یکدیگر بریده شـود و یا از سرزمین خود تبعید گردند."