چکیده:
استان آذربایجان غربی از استان های پیشرو در تولید و صادرات سیب در کشور است، به گونه ای که تقریبا 30 درصد از کل میزان سیب تولید شده کشور را به خود اختصاص داده و در این میان شهرستان ارومیه به عنوان بزرگترین مرکز تولید سیب استان به شمار می رود. در این مطالعه، بازار سیب در شهرستان ارومیه مورد بررسی قرار می گیرد. روش پژوهش بر مبنای تعیین حاشیه ها و سهم عوامل بازاریابی، کارایی بازار و تعیین عوامل موثر بر حاشیه بازار با استفاده از روش مارک-آپ است. بدین منظور، 42 تولید کننده، 6 اجاره کننده، 5 عمده فروش، 18 خرده فروش، 3 صادر کننده و 3 تبدیل کننده طی سال زراعی 89-1388 بررسی شدند. نتایج نشان می دهد که حاشیه ها در این بازار نسبت به قیمت تولید کننده رقم بالایی بوده و حاشیه خرده فروشی بیشتر از عمده فروشی است و سهم تولید کننده از قیمت نهایی پایین است. ضرایب هزینه بازاریابی سیب درجه 2 از سیب درجه 1 بالاتر است. نتایج روش مارک-آپ نشان داد، قیمت خرده فروشی نسبت به هزینه های بازاریابی تاثیری بزرگتر و معنی دارتر بر حاشیه بازار دارد.
خلاصه ماشینی:
تعیـین حاشیه های بازاریابی، سهم عوامل بازار از قیمت خرده فروشی (مصرف کننده )، ضـریب هزینـه بازاریابی، کارایی بازار و برآورد الگوی حاشیه بازاریابی، به ترتیب با استفاده از تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده صورت گرفت : ١-٣- حاشیه بازاریابی در تعریف حاشیه بازاریابی، والن و ترنر (١٩٧٠) تمام هزینه هایی کـه در جریـان مسـیر بـازار یابی محصول ، از زمان برداشت تا پیش از رسیدن محصول بدست مصرف کننـده ایجـاد شـده است را حاشیه بازاریابی دانسته اند.
جدول ٢ - سه هر یک از عوامل بازار از قیمت نهایی (درصد- کیلوگر) (به تصویر صفحه رجوع شود ) منبع : یافته های تحقیق در مسیر بازاریابی شماره ١، سهم عمده فروش در سیب درجه ١ بالاست و در سیب درجه ٢، خرده فروش در بین عوامل بازار سهم بالایی را به خود اختصاص میدهد.
لذا مناسبترین پیشنهاداتی را که میتوان در این خصوص ارائه داد، به شرح ذیل است : - با توجه به اینکه اکثر کشاورزان و اجاره کنندگان از بالا بودن هزینه های بازاریابی مانند بسـته بندی و انبارداری گلایه دارند و ضریب هزینه بازاریابی نیز که خود موید این مطلب اسـت ، باید چاره ای در جهت کاهش هزینه های بازاریابی اندیشید و با کاهش هزینه های بسته بندی و انبارداری و مانند آن هم از حاشیه بازار کاست و هم سهم تولید کننده را از قیمـت نهـایی افزایش داد این کار را میتوان از طریق کنترل دولتی در مورد هزینه انبارداری و تعیین نـرخ مشخص در مورد آن و نیز از طریق افزایش ملزومات و وسایل بسته بندی در بازار شـاید از طریق واردات آن ها عملی نمود.