چکیده:
بر اساس تغییرات اجتماعی-فنآورانۀ شهر اطلاعاتی تهران، خانگی شدن فنآوریهای ارتباطی و اطلاعاتی سبب شده است تا ایدۀ همزیستی انسان و فنآوری در ابعادی از سطوح شناختی تا کنشی تسهیل شود. در این میان، عاملان اجتماعی نوجوان از سطح انطباقپذیری بیشتری با فنآوریهای جدید در بُعد کنشهای روزمره برخوردارند؛ تا جایی که تشدید وابستگی به فنآوریهای بهروز، زمینۀ ادغام عاملیت انسان و فنآوری را فراهم میآورد. در این مقاله، نویسندگان تلاش کردهاند تا برخی از جنبههای زندگی خانوادگی مرتبط با مسئلۀ مذکور را بر طبق نگرش نوجوانان(نسل جدید) و نیز مادران و پدران تحلیل کنند. پس از برآورد آمایشی اطلس کلان شهر تهران، با توجه به نمونهگیری هدفمند و تیپیک و با اتخاذ روش مصاحبۀ نیمهساختاریافته با 120 نوجوان و 20 نفر از مادران و پدران مصاحبه شد. رویکرد نظری منطبق بر دوگانۀ ساختار-عاملیت برای انسان و فنآوری بوده و از تحلیل کدگذاری چند-مرحلهای و سنخیابی استفاده شده است. در مجموع، نتایج نشان میدهند که طیفی از نگرشهای متعدد میان نوجوانان و والدین مانند سهگانۀ تکنیکگرایان، محافظهکاران و انسانگرایان قابل احصاست. یکی از مضامین کلیدی در تحلیل مسئله و امکان تلفیق عاملیت عبارت از ایدۀ «فنآوری بهمثابۀ منبع قدرت» برای نوجوانان است. از اینرو، نوعی «انسانشناسی جدید» در فهم کنش نوجوانان بهدلیل اتصال به ابزارها و فنآوریهای جدید شکل میگیرد که بر سطحی از ادغام کنشگر با فنآوریهای نو ظهور دلالت دارد. در این چشمانداز، توجه به مفهوم «نمایش قدرت» حائز اهمیت است.
خلاصه ماشینی:
واکاوي مختصات تلفيق عامليت نوجوانان و فناوري 1 با توجه به خانگي شدن ICTS سهيلا صادقي فسايي * ، ايمان عرفان منش ** تاريخ دريافت : ١٣٩٦/٥/٣٠ تاريخ پذيرش: ١٣٩٦/١٠/١٦ چکيده بر اساس تغييرات اجتماعي-فنآورانه شهر اطلاعاتي تهران، خانگي شدن فناوريهاي ارتباطي و اطلاعاتي سبب شده است تا ايده هم زيستي انسان و فناوري در ابعادي از سطوح شناختي تا کنشي تسهيل شود.
در اين ميان، عاملان اجتماعي نوجوان از سطح انطباقپذيري بيشتري با فناوريهاي جديد در بعد کنش هاي روزمره برخوردارند؛ تا جايي که تشديد وابستگي به فناوريهاي به روز، زمينه ادغام عامليت انسان و فناوري را فراهم ميآورد.
کودک مجازي که گاه از آن با تعابير مشابهي نظير «کودک الکترونيکي» يا «نسل ديجيتال» نيز ياد مي شود، نسلي از نوجوانان محسوب مي شوند که به دليل آشنايي و استفاده زياد از فناوريهاي ديجيتال، تجربه جديدي از هويت يابي و ارتباط با خويش و اجتماع پيرامون دارند (٢٠٠١ ,Prensky ;٢٠٠٢ ,Livingstone ;٢٠١٣ ,Allison)؛ تا جايي که از اين نوجوانان با عنوان «کارآگاه گجت هاي جديد» ياد مي شود (عرفان منش ، ١٣٩٦).
سؤال اصلي عبارت است از: چه نگرشي به پديده قدرت يا تضعيف کنشگري با توجه به فرآيند خانگي شدن فناوريهاي ارتباطي و اطلاعاتي ميان نوجوانان و والدين وجود دارد و به لحاظ جامعه شناختي ، چگونه قابل تحليل و سنخ يابي است ؟ ٣- پيشينه پژوهش منتظر قائم و شاقاسمي (١٣٨٧) در پژوهشي نشان مي دهند که فناوري اينترنت در بين جوانان ايراني رشد روزافزوني داشته و توانسته است سرمايه اجتماعي جوانان را تقويت نمايد.