چکیده:
هویت تمدنی یکی از مهمترین ابعاد هویتی است که با نگرشی عام و کلان همه افراد متعلق به یک دین را در بستری تاریخی و هویتی به یکدیگر متصل میکند. گروههای تکفیری افزون بر اینکه از جهت اعتقادی و امنیتی چالشهای زیادی را برای جهان اسلام ایجاد نمودهاند از جهت فرهنگی نیز در تضاد با هویت تمدنی قابل بررسیاند. این گروهها از جهتی به تخریب مکانهای مذهبی میپردازند و از جهت دیگر با ارائه قرائتی انحصارگرایانه از اسلام و طرد (تکفیر) دیگر گروههای اسلامی مانع از همگرایی جهان اسلام میشوند، در حالیکه مکانهای مذهبی تاریخی تاثیر زیادی در برقراری ارتباط همه مسلمانان در بستر هویتی دارند و همه آنها را در زمینهای تاریخی به یکدیگر متصل میکنند. از سوی دیگر، لازمه برقراری تمدنی اصیل و پویا افزایش تعاملات و ارتباطات درونی است که گروههای تکفیری با اخلال در وحدت و همگرایی جهان اسلام، مانع از تحقق آن میشوند.
Civilized identity is one of the most important aspects of identity that overly interrelates all adherents of a definite religion based on a historical and identical ground. Takfiris could be studied not only due to the security and belief challenges they have brought to the Islamic world but also because of their cultural opposition to the civilized identity. They destroy the religious monuments once and deter the compromise of Islamic nations through a totalitarian interpretation of Islam then, whereas the historical religious monuments play a vital role in establishing a relationship among all Muslims and interrelate them on a historical base. On the other hand, establishing an original and dynamic civilization presupposes the increase of internal interactions and relations, which is prevented by Takfiris through their disturbance to the unity of Islamic World.
خلاصه ماشینی:
افزون بر این، گروههای تکفیری را با رویکرد فرهنگی نیز میتوان بررسی کرد؛ چرا که عملکرد آنها در راستای هویت تمدنی جهان اسلام قابل تحلیل است.
به عبارت دیگر، در حالیکه جهان اسلام در حال احیا و بازنگری هویت تمدنی خود بر اساس اصول اسلامی است، گروههای تکفیری در راستای تقابل با آن قابل تحلیلاند.
به عبارت دیگر، این مکانها در پی ایجاد وحدت فرهنگی - هویتی در بین مسلماناناند تا بهرغم اختلافات فقهی در عرصه سیاسی و اجتماعی، بر اساس اصول و هویت دینی موضعی مشترک اتخاذ کنند.
به بیان دیگر، این مکانها بهصورت یک نماد در طول زمان هستند که مسلمانان مختلف را در بستر فرهنگی و تاریخی اسلام به هم متصل میکنند و آنها را به هویت و تاریخی یکسان پیوند میزنند.
با توجه به مطالب پیشگفته دربارۀ هویت تمدنی، عملکرد گروههای تکفیری در راستای واگرایی اسلامی و در جهت تخریب هویت تمدنی از دو جهت قابل بررسی است: الف) گروههای تکفیری با قرائت جزمگرایانه و انحصارگرایانه از آموزههای اسلامی تنها یک برداشت از اسلام را درست میدانند و خود را تنها گروه بر حق دانسته و دیگر گروهها را رد کرده و تکفیر میکنند، در حالیکه برقراری و تداوم تمدن و هویت تمدنی برخاسته از آن به تعاملی درونی و سازنده نیازمند است.
ب) در مکانهای تاریخی اسلامی هر دو بعد سلبی و ایجابی هویت تمدنی وجود دارد که در راستای تقویت همگرایی جهان اسلام قابل تحلیلاند، ولی گروههای تکفیری در تخریب آن میکوشند: ۱.