چکیده:
یکی از روشهای خطابه به کارگیری روشهای مستقیم در بیان مطالب است. تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطب و افاده نیکوتر معنای موردنظر و آماده ساختن ذهنی او برای پذیرش منظور اصلی، امتیازاتی است که برای بیان مستقیم ذکر شده است. در میان اشعار عارفانه اشعار مولانا از تاثیرگذاری خاصی بر مخاطب برخوردارند. این ویژگی گرانقدر از زبان نافذ و گاه سکوت پر رمز و راز او شدت میگیرد؛ خاموشی مولانا از جنس ناتوانی و درماندگی نیست، بلکه وسیله ای است برای القای معانی بلند مورد نظر او. بر اساس نظریات ساختگرای یاکوبسن و افرات درباره نقشهای ارتباطی کلام بین گوینده و مخاطب، پیامی معنادار مبادله میشود که از طریق یک مجرای فیزیکی انتقال مییابد. این نظریه در شش جنبه نقش ترغیبی، فرازبانی، عاطفی، همدلی، ادبی و ارجاعی مطرح میگردد. در این مقاله به تطبیق این نظریه بر مصادیق و نمونه های به دست آمده در خصوص سکوت مولانا در دیوان «غزلیات شمس» پرداخته ایم.
One of the approaches in "Apostrophe" is to employ direct statements in conveying meanings. The advantages of the direst statement are as follows: affecting the audience more, better conveying the supposed meaning and making the audience mentally prepared for the desired meaning. Among mystical poems, Rumi's have a special impact on the audience. This worthy attribute is intensified by his penetrating language and occasionally by the mysterious silence he imposes in his poems. His silence does not derive from his incapability and helplessness; rather, it is a medium to convey a more transcendental meaning. Based on the structuralism of Jacobson and Ephrat concerning the communicative function of words between the speaker and the addressee, a meaning is conveyed through a physical channel. This theory is proposed in the six following forms: provoking, meta-lingual, emotional, empathetic, literary and referential. In this study, these factors are applied to analyze the silence and its examples in Rumi's sonnets.
خلاصه ماشینی:
com) An Investigation of Rhetorical Functions in Rumi's Sonnets Zahra Irani1, Malek Mohammad Farokhzad2(corresponding Author), Reza Heydari Nouri Abstract: One of the approaches in "Apostrophe" is to employ direct statements in conveying meanings.
در متنهای تعلیمی که هدف اصلی و حقیقی آن تعلیم و ارشاد است ، نمیتوان «ارشاد» را به طور مطلق معنای ثانوی جمله ها دانست ، زیرا تمام متن ، برای تعلیم و تربیت و ذکر حقایق عرفانی خلق شده است به ویژه در مفهوم جمله های امری، این جنبه ارشادی با معنای حقیقی جمله درآمیخته اســـت ، به عبارتی دیگر در جملات امری به ویژه در متون عرفانی مانند «غزلیات شمس »، دو رکن اصلی تعریف یعنی «موضع برتر گوینده » و «طلب و درخواســت از مخاطب » در امر یا «بازداشــتن مخاطب از عمل » در جنبه منفی آن یعنی نهی، رعایت شده است : چو از حیرت گذر یا بد صفات آن را که در یابد خمش که بس شـکسـته شـد عبارتها و عبرتها (همان ، غزل ٥٥) خمش کن درخموشیجان کشد چون کهربا آن را که جانش مستعد باشد کشاکشهای بالا را (همان ، غزل ٦٠) خاموش که خاموشی بهتر ز عسل نوشی در ســـوز عبارت رابگذر اشـــارت را (همان ، غزل ٧٥) معنای فعل امر خاموش (باش )، طلب شــنیدن از مخاطب از موضــع برتر اســت به مثابه ابزاری برای تأکید عمل سـکوت ؛ ترغیب مخاطب به ســکوت بلاغی اســت چنانکه گفتیم بر اساس نظریه ارتباطی و زبان شناختی افرات و یاکوبسن هرگونه ارتباط زبانی از یک «پیام » تشکیل شده است که از سوی گوینده یا به بیان کلیتر «فرستنده » به «گیرنده » منتقل میشود.