چکیده:
هدف و مقدمه: دیدگاه قابلیتهای پویا در پی آن است که توضیح مناسبی برای چگونگی مواجهه بنگاههای موفق با محیطهای بهشدت در حال تغییر کسبوکار و ایجاد مزیت رقابتی جهت پاسخگویی به تغییرات پیرامونی پیدرپی ارائه نماید. این دیدگاه یکی از برجستهترین نظریههای حوزه مدیریت است که زمینههای مختلف آن را تحت تاثیر قرار داده است. با این وجود، دغدغههای تاملبرانگیزی درباره ساختار فکری پیشینه تحقیق این دیدگاه و حوزه پژوهشی مربوط به آن مطرح گردیده است. پراکندگی و درهمریختگی پایههای نظری، تکثر و تنوع گیجکننده مفهومپردازیها، فقدان چارچوبی جامع از بینشهای موجود، ادراکات و یافتههای ازهمگسیخته و فقدان انسجام در بدنه دانش نمونههایی از این دغدغهها هستند. بر این اساس، پژوهش حاضر به دنبال آن است که با مرور جامع مستندات علمی منتشرشده در حوزه قابلیتهای پویا به توسعه بینشی کلنگرانه نسبت به ساختار و روند موضوعی این حوزه پرداخته و در پاسخگویی به دغدغههای مذکور که هویت پیشینه تحقیق را بهعنوان یک کل واحد به چالش کشیدهاند، سهیم گردد. روششناسی: پژوهش حاضر از رویکرد متنکاوی و روش مدلسازی موضوعی استفاده کرده است. این رویکرد و روش ابزاری قدرتمند است که با تکیه بر آن میتوان حجم عظیمی از مستندات را در مدت زمانی کوتاه و با کارایی لازم تحلیل
نمود. به این منظور، ابتدا، مقالههای نشریات انگلیسیزبان که با موضوع قابلیتهای پویا در ارتباط بوده و تا ابتدای سال 9۴12 میلادی در یکی از پایگاهدادههای وبآوساینس یا اسکوپوس نمایه شدهاند، بهعنوان مجموعه مستندات مورد بررسی گردآوری شد. سپس، با توجه به اینکه چکیده یک پژوهش عصاره یافتههای اصلی آن محسوب میگردد و منعکسکننده نکات برجسته آن مطالعه میباشد، چکیدههای مستندات گردآوریشده بهعنوان مجموعه متون مورد نیاز برای تحلیل متنکاوی در نظر گرفته شد. پس از ذخیره اطلاعات کتابشناختی مستندات بازیابیشده و حذف اسناد تکراری یا موارد فاقد چکیده، تعداد این چکیدهها به 49۴۶ مورد رسید. در مرحله بعد، بهمنظور پیشپردازش و پاکسازی مجموعه متون جمعآوریشده، اقداماتی نظیر یکسانسازی حروف بزرگ و کوچک کلمات، حذف اعداد و علائم نقطهگذاری، حذف کلمات زائد و ادغام کلمات همریشه با یکدیگر صورت پذیرفت. علاوه بر این، با استفاده از یکی از شاخصهای ارزشگذاری متداول، کلمات فاقد ارزش کافی شناسایی و حذف گردیدند. در نهایت نیز با بهکارگیری الگوریتم تخصیص پنهان دیریکله،
مدلسازی موضوعی چکیدههای جمعآوریشده صورت گرفت که در نتیجه آن ساختار موضوعی مستندات و روند زمانی هر یک از موضوعات حاصل گردید. یافتهها: در نتیجه، ساختار موضوعی و روند موضوعی حوزه قابلیتهای پویا بهدست آمد. منظور از ساختار موضوعی، دوازده موضوع برجسته در حوزه قابلیتهای پویا است که در نتیجه مدلسازی موضوعی نمایان گردید و منظور از روند موضوعی نیز روند انتشار مستندات علمی مرتبط با هر یک از این موضوعات میباشد. هر موضوع گروهی از کلمات است که یک توزیع احتمالی از کل کلمات چکیدهها را در بر دارد. در این گروه، کلماتی که بیشترین نسبت احتمال را دارند، نمایانگر زمینه موضوعی غالب هستند. موضوعات بهدستآمده عبارت اند از: 1. عملکرد بنگاه )معطوف به ارتباط بین
قابلیتهای پویا و عملکرد بنگاه(، 9. پیامدهای سازمانی )معطوف به پیامدهای عملیاتی قابلیتهای پویا برای سازمانها(،3. تغییر سازمانی )معطوف به نقش تحولآفرین قابلیتهای پویا در سازمانها(، 4. چارچوب نظری )معطوف به مفهوم، مبانی، مفروضات، پیشینه و تکامل نظری قابلیتهای پویا(، ۵. مزیت رقابتی )معطوف به نقش قابلیتهای پویا در ایجاد مزیت رقابتی بنگاهها(، ۶. اتحاد فناورانه )معطوف به قابلیت اتحاد فناورانه بهعنوان یک قابلیت پویا(، 7. نوآوری محصول/خدمت )معطوف به قابلیت نوآوری بهعنوان یک قابلیت پویا(، ۸. عملکرد نوآوری )معطوف به ارتباط بین قابلیت پویای نوآوری و عملکرد سازمان(، 2. شبکه دانش )معطوف به قابلیتهای شبکهسازی و مدیریت دانش بهعنوان قابلیتهای پویا(، 1۴ . بازار بینالمللی )معطوف به نقش قابلیتهای پویا در پاسخگویی بنگاهها به نیاز ایجاد مزیت رقابتی در مواجهه با محیطهای دائما در حال تغییر بینالمللی(، 11 . فناوری اطلاعات )معطوف به قابلیتهای پویای مبتنی بر فناوری اطلاعات و سیستمهای اطلاعاتی( و 19 . زنجیره تامین )معطوف به قابلیتهای پویای زنجیره تامین و عملیات(. روند موضوعی بهدستآمده بیان نمود که از میان این موضوعات، موضوع ۸ )یعنی عملکرد نوآوری( یک موضوع نوظهور در
حوزه قابلیتهای پویا بهشمار میرود و همچنین سایر موضوعات نیز روند رو به رشدی در سالهای اخیر داشتهاند. بحث و نتایج: در این مطالعه تکمیلی، میتوان نتایج مدلسازی موضوعی را در قالب پرسشنامه یا مصاحبه به خبرگان حوزه قابلیتهای پویا عرضه نمود تا از بازخورد تخصصی آنها برای دستیابی به تفسیر و مفهومسازی متقنتر بهرهمند شد. علاوه بر این، شایان ذکر است که استفاده از رویکرد متنکاوی و روش مدلسازی موضوعی در مقایسه با بهرهگیری از رویکردهای مروری متداول مانند روشهای فراترکیب و مرور نظاممند پیشینه تحقیق، تنها بینش کلنگرانهای را فراهم میآورد که از دید برخی محققان محدودیت این نوع از تحلیلها محسوب میگردد. بنابراین، محققان میتوانند به توسعه روشهای خاصی از متنکاوی پرداخته تا محدودیت مذکور بهقدری مرتفع گردد و یا آنکه در مواردی از این روشها استفاده نمایند که مزایای این قسم از تحلیلها )مانند: تحلیل سریع حجم عظیمی از متون، پرهیز از قضاوتهای ذهنی و توسعه یک چشمانداز کلان نسبت به ساختار دانشی و روند پژوهشی یک حوزه مطالعاتی( بر محدودیت آنها غلبه نماید. همچنین به محققان علاقهمند به مطالعه در زمینه قابلیتهای پویا پیشنهاد میشود که قلمرو مربوط به هر یک از موضوعات شناساییشده در پژوهش حاضر را بهتفکیک مورد وارسی دقیق قرار داده تا به ساختار ارائهشده در این تحقیق عمق ببخشند و لایههای زیرین آن را نیز احصاء نمایند. در این میان، با توجه به نتایج حاصل، پرداختن به موضوعات عملکرد و نوآوری از اولویت بالاتری در پیشینه تحقیق قابلیتهای پویا برخوردار میباشد. علاوه بر این، شایان ذکر است که با توجه به محدودبودن تعداد مستندات مرتبط با هر یک از این موضوعات، پژوهشگران میتوانند برای دستیابی به این مهم از روشهای کیفی نیز در کنار تکنیکهای متنکاوی و علمسنجی بهره بگیرند
Although the dynamic capabilities perspective is one of the most prominent theories in the management discipline, remarkable concerns have arisen about the intellectual structure of this perspective’s literature and its field of research. Dispersion and clutter of theoretical foundations, confusing plurality and diversity of conceptualizations, lack of a holistic framework of existing views, disconnected understandings and findings, and lack of coherence in the body of knowledge are instances of these concerns. Accordingly, the current study aims to develop a holistic insight into the topical structure and trend of the field and contribute to addressing the concerns challenging the identity of the literature as a whole unit by comprehensively reviewing the scholarly documents on dynamic capabilities. To this end, the abstracts of 4206 studies published on the dynamic capabilities topic were text-mined using the Latent Dirichlet Allocation algorithm which is the most prevalent technique of topic modeling. The results indicated that the topical structure of the dynamic capabilities field of research consists of 12 dominant topics that are: firm performance, organizational implications, organizational change, theoretical framework, competitive advantage, technological alliance, product/service innovation, innovation performance, knowledge network, international market, information technology, and supply chain. Additionally, temporal analyses revealed that the innovation performance topic can be considered as an emerging theme in the dynamic capabilities field. Also, these analyses confirmed that other topics have had a growing trend over the last years.
خلاصه ماشینی:
در همين راستا، ويجايا٦ [٣٥] صريحا اظهار نموده است که به دليل انتقادات مطرح شده از جانب محققان پيشين درباره پژوهش پيرامون موضوع قابليت هاي پويا (مانند ادراکات متناقض ، مباني تکه تکه ، يافته هاي 1 Arndt 2 Teece 3 dynamic capabilities 4 Web of Science 5 Scopus 6 Vijaya گسسته ، فقدان انسجام در بدنه دانش )، پيشينه گسسته قابليت هاي پويا نيازمند مرور و ترکيب است تا درک يکپارچه تري نسبت به آن حاصل شود.
1 Di Stefano 2 Giudici & Reinmoeller 3 Peteraf 4 Vogel & Güttel 5 Wilden 6 Batista Mota 7 Fernandes 8 Albort-Morant 9 Bibliometrics 10 Reification پس از بررسي پژوهش هايي که بر اساس رويکردهاي کمي مانند روش هاي علم سنجي و تکنيک هاي متن کاوي به تحليل ساختار دانشي و روند پژوهشي حوزه قابليت هاي پويا پرداخته اند، به نظر ميرسد که مهم ترين محدوديت اين پژوهش ها آن است که محققانشان هرگز به تحليل جامع محتواي مطالعات منتشرشده در زمينه قابليت هاي پويا بر اساس روش هاي متن کاوي نپرداخته اند.
1 topic modeling 2 Lee & Kang 3 Loureiro 4 Latent Dirichlet Allocation (LDA) به تصویر صفحه رجوع شود رشته جست وجوي مورد استفاده براي بازيابي پژوهش هاي مرتبط با موضوع قابليت هاي پويا در مرحله بعد، به منظور پيش پردازش و پاکسازي مجموعه متون جمع آوريشده ، اقداماتي نظير يکسان سازي حروف بزرگ و کوچک کلمات ، حذف اعداد و علائم نقطه گذاري، حذف کلمات زائد و ادغام کلمات هم ريشه با يکديگر صورت پذيرفت .