چکیده:
از آیات قرآن کریم استفاده میشود که «استقامت امت اسلامی» و «عزم امت» از مفاهیم بنیادینی است که قوام جامعه اسلامی به آنها وابسته است. همراهی مقاومت ـ به مفهوم پایداری در مسیر حق در برابر کژیها ـ با عزم ملی، به معنای تصمیم جدی همه آحاد یک جامعه بر انجام امور و حل مشکلات، دستاوردهای فراوانی دارد که تبیین آن میتواند در تقویت حکومت اسلامی نقشی اساسی ایفا کند. با توجه به این مهم در نوشتار پیش رو، با نگاهی قرآنی، دستاوردهای مقاومت بر پایه عزم ملی بررسی شده است.
این نوشتار بر این نظریه استوار است که «بین عزم ملی و استقامت اسلامی، رابطه متقابلی وجود دارد که تقویت هر کدام به تقویت دیگری منجر میشود». اساسا بدون عزم یک امت بر رسیدن به اهداف خود، مقاومت شکل نخواهد گرفت. ازاینرو، توسعه اقتصادی و افزایش توان تحمل مشکلات اقتصادی، از دستاوردهای اقتصادی مقاومت؛ تقویت صبر اجتماعی و غفلتزدایی از دستاوردهای سیاسی؛ نشاط روحی جامعه از دستاوردهای اجتماعی و شکستناپذیری از دستاوردهای نظامی همگرایی عزم ملی و استقامت اسلامی است.
نستشف من القرآن الکریم أن «صمود الأمة الإسلامیة» و «إرادتها الراسخة» من جملة المفاهیم الأساسیة التی تعد قواما للمجتمع الإسلامی.
بإمکاننا تحقیق إنجازات کثیرة علی ضوء مواکبة المقاومة (الصمود فی طریق الحق مقابل الانحرافات) للإرادة الوطنیة (القرار الحاسم لکافة أبناء المجتمع علی صعید القیام بمختلف الأمور ووضع حلول للمشاکل)، وبیان هذه الإنجازات له دور کبیر فی ترسیخ دعائم الحکومة الإسلامیة؛ ومن هذا المنطلق تطرق الباحث فی هذه المقالة إلی بیان إنجازات المقاومة علی ضوء الإرادة الوطنیة من زاویة قرآنیة.
محور البحث فی هذه المقالة متقوم علی النظریة التالیة: «الإرادة الوطنیة والصمود الإسلامی بینهما علاقة متبادلة بحیث تؤدی تقویة کل واحد منهما إلی تقویة الآخر»، إذ لا یمکن أن تنشأ مقاومة لدی أیة أمة کانت ما لم تکن لها إرادة فی تحقیق أهدفها، وعلی هذا الأساس فالإنجازات الاقتصادیة للمقاومة والمتمثلة فی التنمیة الاقتصادیة ورفع مستوی تحمل المشاکل الاقتصادیة، والإنجازات السیاسیة لها والمتمثلة فی الصبر الاجتماعی وتنبیه الناس من غفلتهم، والإنجازات الاجتماعیة لها والمتمثلة فی النشاط الروحی للمجتمع، والإنجازات العسکریة لها والمتمثلة فی عدم الهزیمة أمام العدو؛ هی فی الواقع ثمرة للتلاحم بین الإرادة الوطنیة والصمود الإسلامی.
From the verses of the Holy QurÞÁn, one can conclude that the perseverance of the Islamic society (Muslim community) and the determination of the community constitute fundamental conceptions on which the Islamic society subsist. The association of resistance – in the sense of stability in the way of truth against aberrations – with national determination, meaning that individuals in society can make firm decisions to do their responsibilities and to solve the problems, may bring numerous achievements whose explanation can play a significant role in strengthening the Islamic government. Taking this important point into account in the present article, the achievements of resistance based on the national resistance has been examined from the Quranic perspective.
The present writing rests upon the idea that there is a mutual relation between national determination and national perseverance, so that if national determination is strengthened, national perseverance becomes strengthened and vice versa. Essentially, no resistance can take place if a Muslim community does not have determination to meet its purposes. Therefore, economic development and an increase in the capacity for resisting economic problems come from the economic achievements of resistance, an increase in social patience and removal of negligence comes from political achievements, spiritual delight of society comes from social achievements, and invincibility originates from military achievements, national determination and Islamic perseverance.
خلاصه ماشینی:
همراهی مقاومت ـ به مفهوم پايدارى در مسير حق در برابر كژيها ـ با عزم ملی، به معنای تصميم جدي همه آحاد یک جامعه بر انجام امور و حل مشکلات، دستاوردهای فراوانی دارد که تبیین آن میتواند در تقویت حکومت اسلامی نقشی اساسی ایفا کند.
ازاینرو، توسعه اقتصادی و افزایش توان تحمل مشکلات اقتصادی، از دستاوردهای اقتصادی مقاومت؛ تقویت صبر اجتماعی و غفلتزدایی از دستاوردهای سیاسی؛ نشاط روحی جامعه از دستاوردهای اجتماعی و شکستناپذیری از دستاوردهای نظامی همگرایی عزم ملی و استقامت اسلامی است.
مصابره و مقاومت يادشده شامل همه عرصههاي فرهنگي، اجتماعي، سياسي و اقتصادي ميشود(صادقی تهرانی، 1365، ج6، ص138) و مؤمنان تنها با استقامت امت اسلامی و عزم ملي ميتوانند اين دستور الهي را اجرا کنند.
این مفهوم نيز اجتماعي و دستوري همگاني است و با استقامت امت اسلام در سایه عزم ملي ميتوان به مرابطه واقعي رسيد(ابن عاشور، 1420ق، ج3، ص318).
آنگاه به سخناني از يهوديان که ممکن است عزم مؤمنان را خدشهدار کند، اشاره کرده و بر اين نکته تأکيد ميکند که مؤمنان، از اهل کتاب و کافران، سخنان آزاردهنده فراواني خواهند شنيد و در ادامه ميفرمايد: «وَ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ ذلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ»(آل عمران(3): 186)؛ پس بر مؤمنان لازم است که صبر و تقواي الهي پيشه کنند تا خداوند آنان را از لغزشها حفظ کرده و آنان داراي عزمي راسخ و ارادهاي قوي شوند(طباطبايي، 1417ق، ج4، ص84).