چکیده:
هدف اصلی این مقاله، بررسی ضرورت احیای کارکردهای اخلاقی آموزش عالی و دانشگاه در دوران معاصر است. عوامل مختلفی در شکلگیری، بروز و شکوفایی صفات و ویژگیهای اخلاقی در افراد مؤثرند که یکی از آنها شرایط مناسب محیطی است. دانشگاهها یکی از تأثیرگذارترین محیطها بهمنظور نهادینه کردن اصول و ارزشهای اخلاقی قلمداد میشوند. در این مقاله، با بهرهگیری از روش تحلیلی ـ استنتاجی، ابتدا اهمیت آموزش عالی و سپس اخلاق در آموزش عالی و کارکردهای مختلفی که اخلاق در زمینههای آموزش و پژوهش و در مجموع بهلحاظ حرفهای در آموزش عالی دارد، مورد بررسی قرار میگیرد. سپس عواملی که بر تضعیف یا تحدید کارکردهای اخلاقی دانشگاه مؤثر بودهاند، بررسی میشود. در پایان، براساس این تحلیل و با عنایت به آنکه زوال یا ضعف کارکرد اخلاقی دانشگاهها، موجب تغییر جهتگیری آنها از ارتقای معنوی و اخلاقی انسان بهسوی تولید نیروی کار صرفاً متخصص شده است؛ نتیجه گرفته میشود که احیای کارکردهای اخلاقی دانشگاه که در واقع اساسیترین کارکرد آن نیز هست، نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت است.
The main objective of the present paper is to study the necessity of revival of ethical functions of higher education and university in contemporary era. Different factors affect the formation, development and actualization of ethical attributes and traits in individuals. One of these factors is suitable environmental conditions. University is one of the most effective environments for institutionalization of ethical principles and values. Attempts have been made in this paper to discuss the significance of higher education, ethics in higher education, different functions of ethics in the fields of education and research as well as ethic’s professional function in higher education. In the next step, the factors that weaken or limit ethical functions of the university are studied. Analytical-deductive method has been employed in this study. On the basis of this analysis and given that the decline or weakness of ethical function of the universities affect their orientation and cause them to focus on production of mere professional workforce instead of spiritual and ethical sublimation, it is concluded that the revival of the university’s ethical functions, which is in fact its most fundamental function, is not a choice, but a necessity.
خلاصه ماشینی:
(کوايلي ١، ٢٠٠٩؛ به نقل از آراســته و ديگران ، ١٣٨٩) در ميان جنبه هاي مختلف اخلاق در آموزش عالي ، اخلاق آموزشــي يکي از موضوعات مهم در اين حوزه است که رعايت آن تضمين کننده سلامت فرآيند ياددهي ـ يادگيري در دانشــگاه است و موجب افزايش تعهد پاسخگويي مدرسان نسبت به نيازهاي علمي و آموزشــي دانشجويان مي شود.
از آنجا که در دنياي امروز، ارتقاي مداوم کيفيت علم و آموزش عالي به عنوان يکي از اصلي ترين چالش هاي جهاني مســتلزم توسعه فعاليت هاي پژوهشي است ، به تبع گسترش اين فعاليت ها، توجه به ضروريات اخلاقي پژوهش ، امري ضروري به نظر مي رسد.
به منظور انتقال مفاهيم علمي ، شــاخص هاي تدريس مؤثر با مؤلفه هاي اکتسابي مورد نياز است در حالي که اساتيد دانشگاه براي القاي اخلاق حرفه اي علاوه بر دانش بايد عامل به حسنات اخلاقي باشند عوامل مؤثر بر تضعيف يا تحديد کارکرد اخلاقي آموزش عالي پرسشي که اينک پس از طرح همه اين مباحث به ظاهر بديهي مطرح است و ضرورت دارد بيش از گذشته و با حساسيتي روزافزون ، ذهن دانشگاهيان به طور خاص و افکار عمومي جامعه به شــکل عام را به خود مشــغول دارد اين است که چرا امروز پرداختن به موضوع کارکرد اخلاقي دانشــگاه بيش از گذشــته اهميت حياتي و سرنوشت ساز دارد و چرا بايد در پي احياء کارکرد اخلاقي آموزش عالي بود؟ البته در پس طرح اين پرســش ، مباحث اساســي تري قرار دارد از جمله اينکه مقصود از تربيت دانشــگاهي در اين زمان چيست و آيا بايد درباره نقش دانشــگاه دوباره انديشــيد.