چکیده:
هدف این مطالعه بیان روایت تجربه زیسته سفر پیاده زائرانی است که زیارت را بهصورت پیادهروی به مشهد مقدس انتخاب نمودهاند. با استفاده از روش کیفی و مصاحبه نیمهساختاریافته با 17 زائر حرم مطهر امام رضا (ع) که تجربه پیادهروی داشتند و استفاده از تحلیل پدیدارشناسی و بهرهمندی از شیوه تحلیل موستاکاس، 4 مضمون اصلی پیرامون سفر زائران پیاده پدیدار شده است که شامل شکلگیری سفر پیاده، معناگرایی، بدن پیادهرو و نیتمندی سفر است که میتوانند درک زائران پیاده از پدیده سفر پیاده به مشهد را بهتصویر درآورند. نتایج مطالعه بیانگر آن است که سفر بهصورت پیادهروی بر اساس وجوه مادی و معنوی آن شکل میگیرد. در این سفر، زائران بهمنظور بهرهمندی از ثواب معنوی و مقدس بودن سفر پیاده، رهسپار این سفر طولانی و مشقتبار شدهاند که وجه معناگرایی زائران در سفر پیاده را نشان میدهد. همچنین، زائران نیتها و انگیزههای متفاوت مادی، معنوی و اجتماعی ـ اقتصادی برای زیارت بهصورت پیادهروی داشتند. علاوه بر این، مقدس و معنوی بودن در همه تجارب زیارتی زائران پیاده وجود داشت که این اشتراک، نشاندهنده پدیدار اجتماعی زیارت بهصورت پیاده است. در مقابل، وجه تفریدی زیارت مربوط به جنبههای مادی از جمله شفا یافتن بیمار، لذت سفر پیاده، رسیدن به شغل و مسکن، پیادهروی بدون کفش و... است.
The main objective of this paper is to express the lived experience of the pilgrims who have chosen walking as a means to go on pilgrimage to holy Mashhad. Using qualitative method and semi-organized interviews with 17 pilgrims of the holy Shrine of Imam Reza (PBUH), who experienced walking and using phenomenological analysis as well as Moustakas analysis method, four main themes emerged regarding the journey of the walking pilgrims which included formation of walking journey, spirituality, the walker body and intentionality of the journey that can illustrate the understanding of the walking pilgrims of the phenomenon of journey on foot. The findings of the research indicate that the journey on foot takes shape on the basis of its spiritual and material aspects. The pilgrims, in order to enjoy the spiritual reward and considering the journey as a sacred act, take this long and hard journey which shows the spirituality aspect of the pilgrims in their journey on foot. Also, the pilgrims had different material, spiritual and socioeconomic intentions and incentives. Moreover, the holiness and spirituality existed in all pilgrimage experiences of the walking pilgrims: this commonality shows the social phenomena of the pilgrimage on foot. In contrast, the individual aspect of pilgrimage, related to its material aspects, include recovering of the sick people, enjoyment of the journey on foot, finding a job and shelter, walking with barefoot, etc.
خلاصه ماشینی:
با استفاده از روش کيفي و مصاحبه نيمه ســاختاريافته با ١٧ زائر حرم مطهر امام رضا(ع ) که تجربه پياده روي داشــتند و استفاده از تحليل پديدارشناســي و بهره مندي از شيوه تحليل موستاکاس ، ٤ مضمون اصلي پيرامون سفر زائران پياده پديدار شده است که شامل شکل گيري سفر پياده ، معناگرايي ، بدن پياده رو و نيت مندي ســفر اســت که مي توانند درک زائران پياده از پديده ســفر پياده به مشهد را به تصوير درآورند.
(فروغ زاده و رضويزاده ، ١٣٩١) انجام مصاحبه هاي عميق و روايت ســفر از ديد مشارکت کنندگان نيز مورد کنکاش قرار نگرفته است ؛ که اين موضوع نشان دهنده غالب بودن رويکرد کمي در مقوله زيارت است .
خانومم و خانواده پدرخانومم که الان زنگ زدن و بهم التماس دعا گفتن فقط ســلامتي و عافيت و تندرستي » (آقا نيشابور، شماره ٢) شفاعت از امام رضا(ع ) به منظور «بچه دار شدن » نيز يکي ديگر از نيت هاي زائران پياده است به طوريکه خانم زائري بيان ميکند: «يکي از آشــناهامون هشت ســال خونه دار بوده ، پاي همين سفره صلوات نذر کرد خدا بهش اولاد بده ، امسال داده ، اونم پابرهنه باهامون اومد.
به طوريکه دو زائر آقا در مورد برطرف شــدن مشــکلات مالي و مسکن گفته اند: «خانومم نذر کرده که سريع تر يک خونه بسازيم » (آقا، سبزوار) «مثلا يک سري مشکلاتي بوده مثلا از نظر مالي و اين جور چيزا که بوده » (آقا، چکنه ) «ازدواج کردن » نيز يکي ديگر از خواسته هاي اجتماعي اقتصادي زائران پياده در سفر به مشهد است .