چکیده:
هدف این پژوهش، بررسی تأثیر مطالعهی کتابهای معنوی و حماسی بر ارزش‌های اسلامی ایرانی و رفتار اخلاقی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه بود. روش مطالعه آزمایشی و از نوع طرح تک آزمودنی با خطوط پایه چندگانه بود. ابتدا در قالب خط پایه و بدون مداخله، رفتار اخلاقی و ارزش‌های اسلامی ـ ایرانی آزمودنی‌ها مورد بررسی قرار گرفت و سپس در فواصل بیست روز و در پنج نوبت، کتابهای تعیین‌شده به آزمودنی‌ها ارائه و تغییرات رفتاری و ارزشی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه شامل چهار نفر از دانش‌آموزان دختر سال سوم متوسطه یک دبیرستان در شهر مشهد بود که به‌صورت هدفمند انتخاب و تغییرات آنان در دو مؤلفه نگرش نسبت به ارزش‌های دینی و ملی و رفتار اخلاقی بررسی شد. برای سنجش نگرش به ارزش‌های اسلامی ـ ایرانی، از پرسشنامه نگرش‌سنج و برای سنجش رفتار اخلاقی، از سیاهه مشاهده رفتار استفاده گردید. نتایج نشان داد که نگرش مثبت دانش‌آموزان به ارزش‌های اسلامی ـ ایرانی، با مطالعه کتابهای زندگینامه‌ای شخصیتهای معنوی و حماسی افزایش یافته و رفتار‌های غیراخلاقی آنها به‌طور چشمگیری کاهش داشته است. تدوین برنامههای مطالعاتی و ترغیب نوجوانان به مطالعه زندگی و منش شهدا و حماسه‌سازان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، از توصیههای این مطالعه بوده است که همخوان با اصل الگوپردازی و اسوه‌بخشی در مبانی تربیت اسلامی است.
The objective of this research is to investigate the effects of studying spiritual-epical books on middle school girls' Islamic-Iranian values and moral behavior. The single-subject and multiple baselines project of experimental method were employed for the purpose of this study. In the first step, without any intervention, the moral behavior and Islamic-Iranian values of the subjects were examined and then in twenty-day intervals and in five stages, the selected books were given to the subjects and the possible changes in their behaviors and values were examined. The sample included four girl students of a middle school in the city of Mashhad who were selected through targeted sampling method. The tools to evaluate the variables under study included a checklist for observation of any change in their moral behavior and a questionnaire for assessment of their attitude towards Islamic-Iranian values. The findings of the research indicate that studying the biographies of spiritual-epical figures strengthened the positive attitude of the subjects towards Islamic-Iranian values and considerably decreased their immoral behaviors. The recommendations of this study included introduction of programs to study such books and encouragement of the youth to study the life and manners of the martyrs and the heroes of the Islamic Revolution and the Sacred Defense which is compatible with the introduction of role-models and epitomes in principles of the Islamic education.
خلاصه ماشینی:
هدف اين پژوهش ، بررســي تأثير مطالعه ي کتاب هاي معنوي و حماســي بر ارزش هاي اسلامي ايراني و رفتار اخلاقي دانش آموزان دختر مقطع متوسطه بود.
نمونه شامل چهار نفر از دانش آموزان دختر سال ســوم متوسطه يک دبيرستان در شهر مشهد بود که به صورت هدفمند انتخاب و تغييــرات آنان در دو مؤلفه نگرش نســبت به ارزش هاي دينــي و ملي و رفتار اخلاقي بررسي شد.
(رياحي نيا و عظيمي ، ١٣٨٤) با اســتفاده از کتاب ها و مواد خواندني ديگر و در ادامه استفاده از فنون روان کاوي مي توان براي شناسايي اختلالات و يا عواطف سرکوب شده و احساسات دروني فرد که شخص در حالت طبيعي حاضر نيست و يا نمي تواند در مورد آنها صحبت کند و به عبارتي مشکلات خود را بيان کند، اقدام کرد (چاويس ٢، ٢٠١١) و در دوره هاي مختلف سني ، به خصوص دوره نوجواني به تحولي براي نوجوانان در ايجاد آگاهي ، شــناخت خود و نيازها، شناخت ديگران و ارائه معيار و الگوها 190 دست يافت .
(تقوي نســب و ديگران ، ١٣٨٨) در اين راســتا يافته هاي پژوهش امين خندقي و هرســتاني (١٣٩٠) قابل توجه اســت که در بررسي رويکردهاي تحول در برنامه درســي تربيت ديني نظام آموزش و پرورش به اين نتيجه رســيدند که در سطح روشي ، بيشترين راهکارهاي ارائه شده توسط پژوهشگران ، استفاده از روش هاي غيرمستقيم بوده است .
(
, 
, 
)
