چکیده:
ارزشیابی از درس بهعنوان یکی از ابزارهای بسیار ارزشمند ارتقاء کیفیت تدریس و یادگیری محسوب میشود، زیرا میتواند بازخورد مفیدی برای استادان و دانشگاه در مورد کیفیت عناصر برنامه درسی فراهم سازد. ازاین رو هدف پژوهش حاضر بررسی دلایل، ضرورت و چگونگی ارزشیابی از درس و موانع آن در دانشگاههای ایران است. بدین منظور با 20 نفر از متخصصان و اعضای هیئتعلمی دانشگاههای کشور که در حوزه ارزشیابی و برنامه درسی اهل نظر هستند، مصاحبه نیمه ساختاریافته به عمل آمد. مصاحبهها، پس از پیاده شدن، بهصورت مقولهبندی باز تجزیهوتحلیل شدند. یافتهها حاکی از آن است که ارزشیابی از درس به چهار دلیل انجام و به سه دلیل جانیفتادن فرهنگ صحیح نقد و مطالبه، نگرانی و دلهره برخی از دانشجویان از بازخورد استادان و نگرانی مدیران دانشگاه، دانشکده و گروه و استادان از بازخورد دانشجویان در دانشگاهها انجام نمیشود. یافتهها همچنین نشان داد ارزشیابی از درس میتواند بهوسیله دانشجویان فعلی، دانشآموختگان، همکاران و ذینفعان خارج از دانشگاه و از طریق مشاهده، مصاحبه، رایانهای، پرسشنامه و روشهای خلاقانه انجام شود.
Course evaluation is widely recognized as one of the most precious means of promoting the quality of teaching and learning. This is mainly because evaluation could lead to efficient feedback for both the university professors and universities with regard to the quality of the elements of the curriculum. Hence, the present study seeks to investigate the reasons, necessities, and ways of course evaluation along with its barriers in Iran universities. To this end, we conducted semi-structured interviews with 20 experts and faculty members of the universities of the country who are considered as experts in the field of evaluation and curriculum. Upon their transcription, the interviews were analyzed as open categories. The findings indicate that there are four pivotal reasons at the bedrock of undergoing evaluation in Iran universities. However, there are also three different reasons lying behind the refusal of going through evaluation in universities: a lack of proper culture of criticism, students' over-obsession with the reaction and feedback of the professors, and the lack of confidence from the part of department, faculty and university heads about students' feedback. The findings also point out that undergoing evaluation can be practiced via extant students, graduates, collogues, and external beneficiaries using computer, interview, questionnaire, and creative methods.
خلاصه ماشینی:
بعلاوه ، ارزشيابي تنها عاملي است که ميتواند نشان دهد که نظام تا چه اندازه به هدف هاي خود رسيده و با تحولات فناوري و رشد تواناييهاي فردي، اقتصادي، اجتماعي و 1- Vera- Rebollo & Baidal 2- Abell, Debra & Thomas 3- Reynolds & Hancock 4- Zineldin, Akdag & Vasicheva 5- Hou 6- DaCosta-Marques & Mano 7- The Australian Qualification Framework (AQF) 8- Tertiary Education Quality and Standards Agency (TEQSA) 9- Hall دوفصلنامه مطالعات برنامه درسي آموزش عالي، سال ١٢، شماره ٢٣، بهار و تابستان ١٤٠٠ فرهنگي هماهنگ است .
1- Shah & Nair 2- Powell 3- Hoo, Tan & Deneen 4- Pabst, Nave, Rothkötter & Tschernig 5- Kahn 6- Norazuwa & Noornina به طور کلي، تحليل ادبيات و نتايج تحقيقات گذشته (عليبيگي، باراني، کرميدهکردي، ١٣٩٨؛ قنبري و سلطاني، ١٣٩٧؛ ميتري و اسميت ١، ٢٠١٤؛ مکفادين ، داوسون ، پرست و گاسويک ٢، ٢٠١٦؛ مک کلين ، گلبيس و هايز٣، ٢٠١٧، اوپن هيمر و هارگيس ٤، ٢٠٢٠، کورنل ، 5 ٢٠٢٠) حاکي از آن است که ارزشيابيهايي که در دانشگاه ها انجام ميشود بيشتر بر ويژگيهاي اخلاقي، رفتاري، توانمنديهاي علمي، چگونگي تدريس و کلاس داري استادان متمرکز است و به عناصر برنامه درسي يک درس توجه خيلي کمي شده است .
جامعه آماري پژوهش حاضر را افراد متخصص در حوزه تعليم و 1- Mitri & Smith 2- Macfadyen, Dawson, Prest & Gašević 3- McClain, Gulbis & Hays 4- Oppenheimer & Hargis 5- Kornell تربيت و برنامه درسي دروس به عنوان مشارکت کنندگان بالقوه ، با استفاده از رويکرد هدفمند و روش نمونه گيري افراد کانوني ١ متناسب با موضوع پژوهش (صاحب نظران کليدي ٢) و استفاده از معيار کفايت «اشباع نظري ٣ داده ها» انتخاب شدند؛ بدين گونه که مصاحبه ها تا جايي پيش رفت که محقق به اشباع نظري رسيد و مصاحبه هاي بيشتر، اطلاعات جديدي ارائه نميکرد.