چکیده:
ساختار آیینی تعزیه، ایجاب میکند که در فرایند مطالعه موسیقی آنْ علاوهبر توجه به بنیانهای نظری موسیقی ایرانی، به مجموعه رفتارهای انسانی و تعاملات دیگرعناصر فرهنگی این آیین، بهعنوان بینش ناظر بر خلق و بروز رویدادهای صوتی نیز توجه شود. در مطالعات انجامشده در این زمینه، بهدلیل فقدان رویکرد نظری فوق، تشریح کاملی از محتوای موسیقایی تعزیه ارائه نشده است. این تحقیق با مطالعه فرهنگی موسیقی تعزیه درپی شناخت و دستهبندی انواع رویدادهای صوتی است که درمجموع محتوای موسیقایی این آیین را شکل میدهند. دادههای این پژوهش براساس پژوهش میدانی و استفاده از منابع کتابخانهای گردآوری شدهاند. این تحقیق بنیادی و کیفی است و به روش توصیف و تحلیل محتوا انجام شده است. براساس یافتههای این پژوهش محتوای موسیقایی تعزیه به دو گروه رویدادهای صوتیِ کلامی و رویدادهای صوتیِ غیرکلامی تقسیم میشود. رویدادهای صوتی یادشده، براساس حضور معیارهای سامانیافتگی و سازمانیافتگی اصوات در ساختار آنها، از یکدیگر متمایز میشوند.
The ritual structure of ta’zieh requires that in the process of studying its music, in addition to paying attention to the theory of Iranian music, the set of human behaviors and interactions of other cultural elements of this ritual should also be considered as insights into the creation and occurrence of sonic events. This research is based on the cultural study of ta’zieh music in order to identify and categorize the types of sonic events that form the musical content of this ritual. The data of this research have been collected by field study. This research is being conducted by descriptive-analytical method. Based on the findings of this study, the musical content of ta’zieh is divided into two groups: verbal sonic events and non-verbal sonic events. The mentioned sonic events are distinguished from each other based on the presence of criteria of systematization and organization of sounds in their structure.
خلاصه ماشینی:
(مقاله علمي ـ پژوهشي ) بررسي موسيقي تعزيه با تکيه بر معيارهاي سامان يافتگي و سازمان يافتگي اصوات انساني 1 (نمونه ي مطالعاتي مجالس تعزيه ي قودجان خوانسار) 3 1 2 مسعود عباسي ، سيدحسين ميثمي چکيده ساختار آييني تعزيه ايجاب مي کند که در فرايند مطالعه ي موسـيقي آن ، عـلاوه بـر توجه به بنيان هاي نظري موسـيقي ايرانـي ، بـه مجموعـه ي رفتارهـاي انـساني و تعاملات ديگر عناصر فرهنگي اين آيين ، به عنوان بيـنش نـاظر بـر خلـق و بـروز رويدادهاي صوتي نيز توجه شود.
براين اساس وجود بينشي ناظر بر رفتارهاي فردي و يا گروهي انسان ها که سبب بـروز موسيقي مي شوند، وجه اشتراک معيارهاي «سامان يافتگي » و «سـازمان يـافتگي » اصـوات است ؛ با اين تفاوت که براساس معيار نخستْ بينشِ مـوردنظر مبـاني مـدوّنِ شـفاهي و يـا مکتوبي است که به طور مستقيم بر روند خلق و اجراي موسيقي اثرگذار اسـت ؛ ولـيکن بـر اساس معيار دوم مجموعه اي از شاخصه هاي فرهنگي نظير فلسفه ، دانش ، باورهاي مذهبي ، آداب ورسوم و غيره ، با شکل دهي بينشي خاص و اثرگذاري بر رفتار افراد جامعه ، بـه طـور غيرمستقيم سبب شکل گيري و بروز رويدادهاي موسيقايي مي شوند.
بر اساس توضيحات فوق علاوه بر آن دسته از رويدادهاي صوتي تعزيه که در نحوه ي بروز خود مبتني بر قواعد موسيقي کلاسيک ايراني اند، نحوه ي بروز ديگر عناصر ساختاري تعزيه نظير رونـد برگزاري مراسم ، بهره گيري از کلام منظوم ، شيوه ي نقش پوشـي شـبيه ، رنـگ بنـدي و نـوع لباس هاي شـبيه خوانـان ، نحـوه ي اسـتفاده از محـيط و امکانـات نمايـشي ، معيارهـايي از رفتارهاي سازمان يافته ي شرکت کنندگانِ اين آيين انـد کـه در نتيجـه ي تعامـل بـا اصـوات انساني ، رويدادهاي موسيقايي متفاوتي را در بستر صوتي تعزيه شکل مي بخشند.