چکیده:
رسانهها نهادهایی هستند که با اصلاح آنها امید است تقوا در جامعه انتشار یابد و کل جامعه اصلاح شود. پژوهش در باب رسانههای اسلامی از سویی به دلیل شناسایی و ایجاد رسانههای منطبق بر جهانبینی و ارزشهای اسلامی و از سویی دیگر برای استفاده صحیح و حداکثری از توانمندیهای رسانه در مسیر تحقق آرمانهای الهی و درنهایت نیل به سعادت حقیقیِ دنیوی و اخروی امری ضروری است. اگرچه رسانهها کارکردهای مختلفی چون آموزش، تفریح و سرگرمی دارند، اما درمقایسهبا سایر بخشها، نیاز محسوستر به اخبار، اهمیت آن را دوچندان کرده است. میتوان گفت خبر و اطلاعرسانی مهمترین کارکرد رسانه درباره درگیری و هدایت افکار عمومی محسوب میشود. در پژوهش حاضر با استفاده از تحلیل محتوای کیفیِ آیات و روایات اسلامی و باتکیهبر درس تفسیر قرآن آیتالله جوادی آملی تلاش شده است تا مبنایی برای کارکرد اطلاعرسانی در رسانه تنظیم شود. نتایج بهدستآمده را میتوان در دو بخش وظایف و الزامات اخلاقی دستهبندی کرد. از مهمترین وظایف رسانههای اسلامی در حوزه اطلاعرسانی، میتوان به «تبیین هدف آفرینش انسان»، «تبیین نگاه انسان به دنیا»، «عقلانیکردن جامعه» و «ارائه رویکرد تحلیلی» اشاره کرد و از مواردی همچون «پرهیز از علم بیعمل و عمل بیعلم»، «پرهیز از رویکرد ماکیاولی»، «پرهیز از ریا و شهرتطلبی» و «عدم تجسس در امور دیگران» به عنوان اهم الزامات اخلاقی یاد کرد.
The media are institutions that, by reforming them, hope to spread piety in society and reform the whole society. Research on Islamic media on the one hand due to the identification and creation of media in accordance with the worldview and Islamic values and on the other hand for the correct and maximum use of media capabilities to achieve divine ideals and ultimately achieve true worldly and hereafter happiness It is essential. Although the media has various functions such as education, entertainment and recreation, But compared to other sectors, the more tangible need for news has doubled its importance. It can be said that news and information is the most important function of the media about engaging and guiding public opinion. In the present study, by analyzing the qualitative content of Islamic verses and hadiths and relying on the course of Qur'anic exegesis by Ayatollah Javadi Ameli, an attempt has been made to establish a basis for the function of information in the media. The obtained results can be classified into two parts: duties and ethical requirements. Among the most important tasks of the Islamic media in the field of information, we can mention "explaining the purpose of human creation", "explaining the human view of the world", "rationalizing society" and "providing an analytical approach”. He mentioned such things as "avoiding impractical science and ignorant action", "avoiding Machiavelli's approach", "avoiding hypocrisy and fame" and "not spying on the affairs of others" as the most important moral requirements.
خلاصه ماشینی:
در پژوهش حاضر با استفاده از تحليل محتواي کيفي آيات و روايات اسلامي و باتکيه بر درس تفسير قرآن آيت الله جوادي آملي تلاش شده است تا مبنايي براي کارکرد اطلاع رساني در رسانه تنظيم شود.
در اين پژوهش که بيشتر بر فرايند شکل گيري و انتقال خبر و اخلاق حرفه اي خبرنگاري معطوف بوده ، چنين اشاره شده است که : «ازجمله اصول اخلاقي که دين مبين اسلام در حوزه خبر بر آن تأکيد ميکند، مسئوليت اجتماعي روزنامه نگار و رعايت مصالح عموم ، توجه به حق مردم در دستيابي به اطلاعات سازنده و مفيد، شجاعت در نقل حقايق ، تأکيد بر صداقت و عينيت خبر و احتراز از تحريف اخبار، توجه به اعتبار روايي منبع خبر، خودداري از مکر و خدعه در خبر، حفظ حرمت و حريم فرد و جامعه و درعين حال انتقاد سالم و عمل به وظيفه امانتداري جامعه است » (جبلي، ١٣٨٣، ص .
اسلام دين تک بعدي و محدود نيست ، بلکه ديني خاتم است که به طور فطري و تا بي نهايت انسان ها را طبق برنامه الهي به سمت سعادت حقيقي رهنمون مي کند، با آموزه هاي اخلاقي خود اصولي فرازماني و فرامکاني براي حيات تمام ابعاد رسانه هاي خبري تأمين مي کند که بيان و تحليل هنجارهاي حاکم بر رسانه ، تنظيم روابط انساني و اجتماعي ، حفظ کرامت انساني و نيل به اهداف اجتماعي – سياسي بر اساس آن مقدور خواهد شد (خاتمي ، ١٣٩٤، ص .