چکیده:
در پژوهش حاضر سعی شد با بهرهگیری از روش تحلیل محتوی کیفی و با نمونهگیری هدفمند و بهوسیله مصاحبه نیمهساختاریافته با 14 نفر از خبرگان و صاحبنظران علمی و اجرایی و درکی نظاممند از مسائل موجود در سیاستگذاری تولید علم نافع در نظام آموزش عالی کشور ارائه گردد. در گام بعدی، مسئلهبندی و لایهبندی مسائل از طریق اجرای گروه کانونی و با مشارکت 6 نفر از افراد شرکتکننده در مصاحبههای نیمهساختار یافته انجام یافت. مصاحبههای انجام شده در هر دو مرحله (نیمهساختاریافته و گروه کانونی) ضبط شدند و به شیوه مبتنی بر الگوی گرانهایم و لاندمن (2004) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافتههای پژوهش نشان داد که مسائل سیاستگذاری تولید علم نافع را میتوان در هشت مضمون (مسئله)؛ «ضعیف بودن پیوند بین دانشگاه و جامعه»، «نبود نظام نظارت و اعتبارسنجی مناسب برای رتبهبندی و تضمین کیفیت نهادهای علمی»، «ناکارآمدی نظام ارتقاء مرتبه اعضای هیئت علمی در جهتدهی فعالیتهای اعضای هیئت علمی بهسمت نیازها و مسائل کشور»، «نبود نظام مدیریت ملی و یکپارچه پژوهش در کشور»، «ناکارآمدی شیوه تأمین و تخصیص منابع مالی پژوهش»، «پایین بودن منابع مالی و اقتصادی اختصاص یافته به پژوهش و تولید علم»، «مبتنی نبودن سیاستگذاریهای علم بر آمایش آموزش عالی» و «ضعف در آموزشهای کاربردی و آموزش پژوهشمحور» ارائه نمود. همچنین لایهبندی مسائل فوق بر مبنای سه معیار گلوگاهی بودن مسئله، رابطه علت و معلولی بین مسائل و ویژگی برتری و نازسازگاری نشان داد که مسئله «مبتنی نبودن سیاستگذاریهای علم بر آمایش آموزش عالی» لایه اصلی در نظام مسائل سیاستگذاری تولید علم نافع محسوب میگردد.
خلاصه ماشینی:
Fischer جدول ٢: مقوله ها و مضامين پژوهش مقوله مضمون دانش بنيان نبودن جامعه ضعيف بودن پيوند بين دانشگاه ضعف و ناتواني دانشگاه در حل مسائل جامعه و جامعه ضعف در طراحي ملاک ها، شاخص ها و استانداردهاي مناسب و نبود نظام نظارت و اعتبارسنجي شفاف براي تضمين کيفيت علم مناسب براي رتبه بندي و تضمين عدم وجود پايگاه اطلاعاتي مناسب و به روز براي ارزيابي هاي علمي کيفيت نهادهاي علمي يکسان نگري و عدم توجه به مأموريت زير نظام هاي مختلف آموزش عالي يکسان نگري ماده پژوهشي آيين نامه ارتقاء به علوم و رشته هاي ناکارآمدي نظام ارتقاء مرتبه مختلف اعضاي هيئت علمي در جهت دهي ١٠٩ کم توجهي به مسائل بومي و منطقه اي دانشگاه ها در ارتقاي مرتبه فعاليت هاي اعضاي هيئت علمي اعضاي هيئت علمي به سمت نيازها و مسائل کشور پايين بودن امتياز اختصاص داده شده به طرح هاي پژوهشي و فنّاوري کاربردي و مسئله محور در مقايسه با مقالات نبود رصد و نيازسنجي نظام مسائل و موضوعات پژوهشي نبود شبکه پژوهشگران تخصصي در سطح کشور نبود نظام مديريت ملي و يکپارچه پژوهش در کشور دسترسي نداشتن به سوابق مطالعات پژوهشي ، داده ها و اطلاعات مرتبط با مسائل کشور عدم بودجه ريزي و اختصاص مبتني بر عملکرد پژوهشي ناکارآمدي شيوه تأمين و تخصيص عدم استفاده از الگوي توزيع بودجه از طريق نهادهاي واسط و منابع مالي پژوهش تقاضامحور پايين بودن بودجه پژوهشي دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالي پايين بودن منابع مالي و اقتصادي اختصاص نيافتن صد در صدي سهم پژوهش از توليد ناخالص ملي اختصاص يافته به پژوهش و توليد (GDP) علم تناسب نداشتن رشته هاي تأسيس شده با اولويت ها و ظرفيت هاي آموزشي ، پژوهشي و فنّاوري کشور مبتني نبودن سياستگذاري هاي علم بر آمايش آموزش عالي عدم مأموريت گرايي در آموزش عالي به روز و کارآمد نبودن برنامه هاي درسي و محتواهاي آموزشي ضعف در آموزش هاي کاربردي و کم توجهي به تربيت و آموزش هاي مهارتي و کاربردي آموزش پژوهش محور مضمون ١: ضعيف بودن پيوند بين دانشگاه و جامعه تحليل نظرات مصاحبه شوندگان نشان مي دهد که ارتباط بين دانشگاه و جامعه به اندازه کافي پويايي و تحرک لازم را نداشته و از ظرفيت علمي دانشگاه ها در حوزه هاي مختلف براي تعريف و انجام پژوهش هاي کاربردي و تقاضامحور از سوي جامعه به خوبي استفاده نمي شود.