چکیده:
بازمانده آیینها و جشنهای دوران کهن در هورامان و کردستان
نجمالدین گیلانی [1]، بهرام دلپاک [2]
چکیده
هورامان، یکی از مراکز مهم تمدنی ایران با پیشینهای کهن از نظر تاریخی و فرهنگی است که بسیاری از جنبههای فرهنگی آن هنوز برای پژوهشگران ناشناخته باقی مانده است؛ جنبههایی که در ناخودآگاه و ذهن مردم هستند. بسیاری از آیینها و سنتهای مردم کرد ـ بهعنوان یکی از اقوام اصیل ایرانی ـ در فرهنگ و تاریخ ایران باستان ریشه دارد. آیینها، سنتها و جشنها و به طور کلی اساطیر هر قومی، نمود دیرینگی فرهنگ و هویت آن قوم است. هدف از این پژوهش پرداختن به بازمانده آیینهای باستانی در هورامان در سه محور جشن عروسی پیر شالیار؛ مراسم بوکه بارانه (عروسی باران) و رسم بیل دانه است. این مقاله به روش توصیفیـ تحلیلی و بررسی میدانی میکوشد به این پرسش پاسخ دهد که بین آیینهای رایج در هورامان با آیینهای باستانی ایرانیان چه ارتباطی وجود دارد؟ نتایج حاکی از آن است که جشن پیرشالیار، نه یک مراسم عروسی به پاس بزرگداشت یک شخصیت مذهبی، بلکه بازمانده جشن سده است که بعدها رنگ و بوی اسلامی به خود گرفته است. مراسم و دعای بوکه بارانه با جشن پیروزی تیشتر بر دیو خشکسالی ارتباط دارد. رسم بیلدانه نیز با نمادها و عناصر موجود در آن، بازمانده جشنهای روستایی ـ کشاورزی ایرانیان باستان است.
خلاصه ماشینی:
(مقاله علمي ـ پژوهشي ) بازماندة آيين ها و جشن هاي دوران کهن در هورامان و کردستان نجم الدين گيلاني ١، بهرام دلپاک 2 چکيده هورامان ، يکي از مراکز مهمِ تمدني ايران با پيـشينه اي کهـن از نظـر تـاريخي و فرهنگي است که بسياري از جنبه هـاي فرهنگـي آن هنـوز بـراي پژوهـشگران ناشناخته باقي مانده است ؛ جنبه هايي کـه در ناخودآگـاه و ذهـن مـردم اسـت .
بسياري از آيين ها و سنت هاي مردم کرد ـ به عنوان يکي از اقوام اصيل ايراني ـ در فرهنگ و تاريخ ايران باستان ريشه دارد.
اين مقاله به روش توصيفي ـ تحليلي و بررسي ميداني مي کوشد بـه ايـن پرسش پاسخ دهد که بين آيين هاي رايـج در هورامـان بـا آيـين هـاي باسـتاني ايرانيان چه ارتباطي وجود دارد؟ نتايج حاکي از آن است که جشن پيرشاليار، نه يک مراسم عروسي به پاس بزرگداشت يک شخصيت مـذهبي ، بلکـه بازمانـدة جشن سده است که بعدها رنگ و بوي اسلامي به خود گرفته است .
کردها همرا با ديگر اقوام ايراني ، با برپايي آيين ها، جشن ها و رسوم کهـن مـذهبي و ديني ـ که ريشه در فرهنگ و تمدن تاريخ ايران پيش از اسلام دارد ـ اين ميراث عظـيمِ فرهنگي را پاس داشتند و در اين راه ، ديرينگي خود را به عنوان يکـي از اقـوام باسـتاني ايراني حفظ کردند.
يکي از اين جشن هاي کهن که با متـروک شـدن ديـن زرتـشتي و تغييـر اعتقـادات ايرانيان با آمدن اعراب مسلمان به ايران ، در منطقة هورامان باقي مانده ، جشن سده است که در پوشش مراسم پيرشاليار برگزار مي شود.