چکیده:
کتاب زبان، ذهن و فرهنگ: مقدمهای مفید و کاربردی اثر زولتان کووچش همچون متنی درسی در زبانشناسی شناختی به دلیل بیان روشن مطالب، جامعیت موضوعی و توجه خاص به ابعاد کاربردی نظریههای زبانشناسی شناختی از جایگاه ویژهای در این رشته برخوردار شده است. با این همه، ترجمۀ فارسی این کتاب بر اثر وجود مشکلات گوناگون و پرشماری در آن نه تنها مزیتهای آشکار این کتاب را چنان که باید حفظ نکرده، بلکه گاه به دلیل بروز پارهای از اشتباهات خطیر در آن، نارسا و حتی گمراهکننده بوده است. عمدۀ مشکلات این ترجمۀ فارسی عبارتند از لغزشهای صوری (شامل غلطهای املایی و ضبط نادرست اسامی خاص) و اشتباهات محتوایی (شامل برگردان نادرست واژههای تخصصی و غیرتخصصی، اشتباهات آشکار در برگردان فارسی جملات و برگردانهای مبهم و گاه نامفهوم). نقد حاضر، پس از معرفی اجمالی اصل اثر و ذکر ویژگیهای بارز آن، یکایک مشکلات ترجمۀ فارسی آن را، با ذکر نمونههایی چند از هریک، برشمرده است تا افزون بر ذکر برخی از مهمترین کاستی های این ترجمه و اصلاح آنها، پیشنهادی مبنی بر بازنگری کلی و فراگیر در این ترجمۀ فارسی ارائه کند.
Because of its clear presentation of topics, comprehensive scope and its illustrative application of theories, “Language, Mind and Culture: A Practical Introduction” by Zoltan Kovecses has secured its place as a textbook of Cognitive Linguistics. That is why the book has been translated into Persian. However, its erroneous Persian translation has not managed to preserve the original book’s merits and has sometimes misinformed or even misled the reader. Most of the problems with the Persian translation constitute formal defects, including conspicuous misspellings and wrong equivalents for proper nouns, and content mistakes, including wrong renderings of general and technical terms and incorrect translations that produced vague or even unintelligible sentences. After giving a broad outline of the original and its contents, the present review has enumerated the various types of the defects in its Persian translation with numerous examples in order to illustrate and correct some of its critical flaws and also to put forward a proposal for the total revision of the translation.
خلاصه ماشینی:
در این میان ، از کتاب سودمند کووچش با عنـوان زبـان ، ذهـن و فرهنـگ : مقدمـه ای کـاربردی (Language, Mind and Culture: A Practical Introduction) (٢٠٠٦) نیـز -کـه بـه کوشـش انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشـر، و سـپس همچـون یکـی از منـابع اصـلی درس «زبـان ، شناخت و فرهنگ » در دورة دکتری زبان شناسی شناختی در دانشگاه هـای کشـورمان معرفـی شده - ترجمه ای فارسی به انتشار درآمده است .
این ترجمۀ فارسی، که از این پس آن را به اختصار «ترجمه » میخـوانیم ، بـا وجـود ایـن مزیت که تا کنون یگانه برگردان فارسی کامل کتاب زبان ، ذهن و فرهنـگ بـوده اسـت و بـه رغم کوشش ارزندة مترجم آن برای ارائۀ برگردانی روان و خوش خوان ، به لحـاظ صـوری و از نظر دقت و صحت محتوایی مشکلات مختلفی دارد.
برگردان هـای نادرسـت یـا نارسـای ایـن واژه های تخصصـی در ترجمـۀ فارسـی بـه جـز آن کـه از ناآشـنایی بـا اصـطلاحات رشـتۀ زبان شناسی پرده برمیدارند، متأسفانه خوانندة علاقه مند به زبـان شناسـی شـناختی و ای بسـا دانشجویان تازه وارد این رشته را سردرگم میسازند.
در این جا بـه نمونـه هـایی چنـد از ایـن برگردان های نادرست واژه های تخصصی اشاره میکنیم : ـ در ص ١٦٦، در ســطرهای ٢١ و ٢٣، و در ص ١٦٧، ســطرهای ٢-٧ و ١٥، متــرجم بارهـا اصـطلاح تخصصـی vehicle را در زبـان شناسـی بـه خطـا بـه «وسـیلۀ نقلیـه » برگردانده ، و این در حالی است که او در بخش های دیگر این ترجمه ، عبارت «وسـیلۀ نقلیه » را بر خودرو و مانند آن اطلاق کـرده اسـت (مـثلاً ص ٧١، سـطر ٢٢).