چکیده:
شبکههای اجتماعی مجازی به جزء جداناشدنی از زندگی روزمره ایرانیان بدل شدهاند. همزمان با این استفاده رو به رشد، بحثهایی پیرامون نقش شبکههای اجتماعی در دینداری و تغییر نسبت کاربران با دین در جامعه درگرفته است و این پرسش مطرح شده که آیا شبکههای اجتماعی مجازی، باعث عرفیشدن کاربران خود میشوند؟ متأسفانه تاکنون صاحبنظران این مسئله را بهطور مستقل مورد پژوهش قرار ندادهاند و ضمن طرح مسائل دیگر تنها به تصدیق یا تکذیب کلی این رابطه بسنده کرده و دلایلی را نیز برای مدعای خود طرح ننمودهاند. در اینجا با روش مرور سیستماتیک و با الگوگیری از کار برگر و همکاران (1974) در توضیح دلایل عرفی شدن بهواسطه مدرنیته، تلاش شده است تا در قالبی نظری، تأثیر شبکههای اجتماعی مجازی بر عرفی شدن توضیح داده شود. بر این اساس دستکم شش استدلال نو برای تأثیر شبکههای اجتماعی مجازی بر عرفیشدن کاربران ارائه شده است که عبارتاند از: مدیریت پنهان محتوا، فرامکانی و ارتباط با افراد بیشمار، فرازمانی بودن و درگیرکنندگی، انتشار سریع و مداوم اطلاعات، خلوت فردی و در نهایت تعاملی بودن و پسندمحوری که توضیحات آن در مقاله آمده است. البته در نهایت بر یکسویه نبودن این فرایند و نیز امکان مقاومت در برابر این موج در شرایطی خاص نیز تأکید شده است.
social networks have become a part of the everyday life of Iranians. at the same time, there are discussions about the role of social networks in religiosity and the user behavior toward religion in society, and the question is whether Internet social networks make their users secular or not? so far, no study have focused on this phenomena independently, however it is been mentioned within other researches without providing any reasons against or behalf of that. This article tries to provide at least seven new arguments for the impact of Internet social networks on users, including secular content, hidden content management, no place and communication with countless individuals, timelessness and engagement , fast and continuously diffusion of information, individual privacy and finally interactivity and importance of likes. It is also noted in this paper potential reasons for the possibility of resisting the secularization such as "the greater impact of the real world, the usage type and time spend in social networks, the freedom of speech and behavior of users in these networks and the possibility of the formation of religious community in the Internet". the polarization theory has also been applied to research findings and all discussed arguments summarized under substantial changes of social networks.
خلاصه ماشینی:
همزمان با اين استفاده رو به رشد، بحث هايي پيرامون نقش شبکه هاي اجتماعي در دينداري و تغيير نســبت کاربران با دين در جامعه درگرفته است و اين پرسش مطرح شده که آيا شــبکه هاي اجتماعي مجازي ، باعث عرفي شدن کاربران خود مي شوند؟ متأسفانه تاکنون صاحب نظران اين مســئله را به طور مســتقل مورد پژوهش قرار نداده اند و ضمن طرح مســائل ديگر تنها به تصديق يا تکذيب کلي اين رابطه بسنده کرده و دلايلي را نيز براي مدعاي خود طرح ننموده اند.
بر اين اساس دست کم شش استدلال نو براي تأثير شبکه هاي اجتماعي مجازي بر عرفي شــدن کاربران ارائه شده است که عبارت اند از: مديريت پنهان محتوا، فرامکاني و ارتباط با افراد بي شمار، فرازماني بودن و درگيرکنندگي، انتشار سريع و مداوم اطلاعات ، خلوت فردي و در نهايت تعاملي بودن و پســندمحوري که توضيحات آن در مقاله آمده است .
(مک کلور، ٢٠١٧) همان طور که ملاحظه شــد، برخي از تحقيقات داخلي مانند شجاعيزند و همکاران (١٣٨٩) و خارجــي ماننــد المنايس (٢٠١٤) بر تأثير مثبت فضــاي مجازي بر افزايش عرفيشــدن تأکيد کرده اند، اما برخي ديگر ماننــد بانت (٢٠١٠) به امکانات اينترنت در تقويت دين پيروان تأکيد کرده اند؛ لذا ملاحظه ميشــود عليرغم تحقيقات انجام شــده ، جاي اين پرسش همچنان باقي است که استفاده از فضاي مجازي و شبکه هاي اجتماعي بر «عرفيشــدن » فرد چه تأثيري خواهد گذاشت ؟ دلايل اين تأثيرگذاري چيست ؟ که ما در اين مقاله قصد داريم به اين پرسش ها به لحاظ نظري پاسخ بدهيم .