چکیده:
آنﭼﻪ در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ، ﭼﺎﻟﺶﻫﺎ و ﻣﺨﺘﺼﺎت آﯾﻨﺪه ﻣﻄﻠﻮب اﯾﺮان اﺳﻼﻣﯽ در ﺣﻮزه ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ اﺳﺖ. ﻣﺒﺤﺚ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ از اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋهای در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰیﻫﺎ و ﺳﯿﺎﺳﺖﮔﺬاریﻫﺎ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺑﺤﺮان ﺟﻨﮓ و ﺑﻼﯾﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ را در ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ در ﺑﺴﯿﺎری ﻣﻮارد، وﺿﻌﯿﺖ ﺷﻬﺮﺳﺎزی ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن اﺻﻮل ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺷﻬﺮی، ﻫﻤﭽﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﮐﺎرﺑﺮی اراﺿﯽ ﺷﻬﺮی، ﻣﻨﻄﻘﻪﺑﻨﺪی ﺷﻬﺮی، ﺗﻤﺮﮐﺰزداﯾﯽ، ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﻮاﺣﯽ در ﻫﻤﺠﻮاری ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺮیﻫﺎی ﭘﺮﻣﺨﺎﻃﺮه و ﻣﻮرد ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻣﯽﺗﻮان ﺿﺮﯾﺐ آﺳﯿﺐﭘﺬﯾﺮی ﺷﻬﺮﻫﺎ را در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺨﺎﻃﺮات ﮐﺎﻫﺶ داد. در ﺧﺼﻮص ﺳﺎزﮔﺎری و ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎری ﮐﺎرﺑﺮیﻫﺎ در ﻣﺤﺪوده ﺷﻬﺮی ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺧﻄﺮ اﻧﻔﺠﺎر، اﺟﺘﻨﺎب از ﺗﺮﮐﯿﺐ ﮐﺎرﺑﺮیﻫﺎی ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ و اداری ﺑﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪی ﺿﺮوری ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از اﺳﺘﻘﺮار ﮐﺎرﮔﺎه ﻫﺎ و اﻧﺒﺎرﻫﺎ و... در ﻣﺤﻼت ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﺿﺮوری اﺳﺖ؛ ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺧﻄﺮ اﻧﻔﺠﺎر و آﺗﺶ ﺳﻮزی وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ وﺟﻮد اﯾﺴﺘﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﺮاﮐﺰ اﺷﺘﻌﺎﻟﯽ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻤﭗ ﺑﻨﺰﯾﻦ و ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﻘﻠﯿﻞ ﻓﺸﺎر ﮔﺎز و در ﻣﺤﺪوده، اﺣﺘﻤﺎل آﺗﺶﺳﻮزی در ﺣﯿﻦ وﻗﻮع ﺣﻤﻠﻪ و ﺑﻤﺒﺎران و ﺑﻌﺪ از آن وﺟﻮد دارد ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ اﻗﺪاﻣﺎت اﺳﺎﺳﯽ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد. اﺣﺪاث ﻣﺮاﮐﺰ ﺧﻮداﻣﺪادی ﻣﺤﻠﯽ ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮره، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﮐﻤﮏ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺆﺛﺮی در ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺗﻮان واﮐﻨﺶ اﺿﻄﺮاری ﭘﺲ از ﻫﺮ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ، ارﺗﻘﺎء ﺳﻄﺢ آﻣﺎدﮔﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮای واﮐﻨﺶ اﺿﻄﺮاری از ﻃﺮﯾﻖ آﻣﻮزش در ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ و در ﻣﯿﺎن ﮔﺮوهﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻣﺮدم، ﯾﮑﯽ از اﻗﺪاﻣﺎت اﺳﺎﺳﯽ ﺑﺮای ﺑﺎﻻﺑﺮدن ﺳﻄﺢ آﻣﺎدﮔﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ اﺿﻄﺮاری ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر رﻋﺎﯾﺖ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ در ﮐﻠﯿﻪ ﻃﺮاﺣﯽﻫﺎی ﺷﻬﺮی و ﻣﻨﻄﻘﻪﺑﻨﺪی، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﺑﺨﺼﻮص ﮐﻼنﺷﻬﺮﻫﺎ، ﺗﺪوﯾﻦ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﮐﻠﯽ آن در اﻟﮕﻮﯾﯽ ﮐﻪ ﺳﻨﺪ ﺑﺎﻻدﺳﺘﯽ ﺑﺮای ﮐﻠﯿﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ، ﺿﺮوری ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ. اﻟﮕﻮی ﭘﺎﯾﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ را ﻣﯽﺗﻮان اﯾﻦ ﺳﻨﺪ ﺑﺎﻻدﺳﺘﯽ داﻧﺴﺖ.