چکیده:
زمینه و هدف: ادراک عدالت مفهومی است تجمعی، برآمده از کنشهای اجتماعی که در قالب چرخههای ادراکی ـ رفتاری بین کنشگران اجتماعی در گذر زمان تعریف و بازتعریف میشود. این چرخههای ادراکی ـ رفتاری بین فرادست و فرودست در سازمانها، ادراکات و بهتبع آن، رفتارهای هر دو سوی رابطه را در چرخهای نامتناهی متأثر میسازد. با توجه به کمتر بودن فرادستان و در مرکز قرار گرفتن آنها در تعاملات سازمانی، بهترین نقطه مداخله برای مدیریت این چرخهها، ادراکات فرادستان و بهتبع آن، رفتار متأثر از این ادراک است. هدف این پژوهش، شناسایی ویژگیهای شخصیتیای است که بر ادراک عدالت در رهبران و در ادامه رفتار آنها تأثیرگذار است. روش: این پژوهش از نظر نتیجه بنیادی، از نظر هدف اکتشافی و از نظر روش کیفی است و با رویکرد استقرایی صورت گرفته است. دادهها بهروش کتابخانهای و بر اساس تحلیل مضمون بر متن نهجالبلاغه جمعآوری شده است. بدین منظور کل متن نهجالبلاغه، بهعنوان مجموعهای مدون و شناختهشده از بیانات امام علی (ع) با هدف تعیینشده بارها مطالعه شد و پس از گزینش بخشهای مرتبط با هدف پژوهش، کدگذاریها انجام گرفت. در ادامه با استفاده از ابزار شبکه مضامین و تحلیل مقایسهای، کدها پیرایش و در چند مرحله دستهبندی و خلاصه شدند. اعتبار یافتهها با استفاده از ضریب هولستی (92 درصد) و پنل خبرگان به تأیید رسید. اجماع در خصوص دستهبندی کدها با شیوه دلفی انجام شد. یافتهها: دستیابی به دو مجموعه کد، یافتههای این پژوهش است. یک مجموعه، 25 کد رابط را دربرمیگیرد که به چگونگی ارتباط ویژگیهای شخصیتی و رفتاری با اعتقادها، ارزشها و باورها اشاره میکند و مجموعه دیگر، 505 شناسه (کد) پایه احصاشده را شامل میشود که در قالب دو مضمون سازماندهنده اصلی با عنوان بزرگواریوکرامت و استواریوصلابت دستهبندی شدند. مضمون بزرگواریوکرامت، خود سه مضمون سازماندهنده فرعی را پوشش میدهد که عبارتاند از: احترام به دیگران، لطف و مهربانی و بزرگمنشی. مضمون سازماندهنده اصلی استواریوصلابت، نیز سه مضمون سازماندهنده فرعی را دربرمیگیرد: خودکنترلی، بصیرت و ثبات شخصیت. این یافتهها گویای سبک خاصی از رهبری است که از طریق دو مجموعه ویژگیِ ذیلِ بزرگواریوکرامت و استواریوصلابت متوازن میشود. نتیجهگیری: رهبرانی که از ویژگیهای ادعایی این پژوهش برخوردارند، در مرحله ادراک، بیعدالتی کمتری را ادراک خواهند کرد و پس از ادراک بیعدالتی، احتمال بروز رفتارهای افراطی در آنها کمتر است. از آنجا که ادراک و جوّ عدالت در سازمان، برونداد فرایند ادراکی ـ رفتاری است، ادراک بیعدالتی در زیردستان چنین رهبرانی، کمتر خواهد بود و جوّ عدالت در سازمان مثبتتر.
Background and purpose: Perception of justice arising from the social actions in the form of perceptual-behavioral cycles between social actors over time. In organizations this cycles between superiors and subordinates affect the perceptions and consequently the behaviors of both sides of the relationship. Considering the small number of superiors and their placement in the center of organizational interactions, the best point of intervention to manage these cycles is the perceptions of superiors. Our goal in this research is to identify personality traits that influence the perception of justice in leaders and their continued behavior.Methodology: This research is fundamental in terms of results, In terms of purpose, exploratory, and method, is qualitative. The data were collected by library research and based on thematic analysis of the Nahj al-Balagha text.Findings: 505 basic codes were counted, in the form of 2 main organizing themes, magnanimity and dignity, including 3 sub-organizing themes, respect for others, kindness and generosity, and the main organizing theme of steadfastness and fortitude. , included 3 sub-organizing themes of self-control, insight and personality stability, were placed.Results: The results state that the leaders who have the characteristics mentioned in this research, they will perceive less injustice, and after the perception of injustice, the possibility of extreme behavior in them is less. Thus, it is expected the perception of justice in the subordinates of such leaders will be more and the atmosphere of justice in the organization will be more positive too.