چکیده:
سفینهء تاج الدین احمد وزیر حاوی شصت و چهار فقره و قطعه و بند و یادداشت و شعر و یادگار گونه است که جمعی از فضلا و بزرگان، بنابر مشرب شعری،ادبی،حکمی و ذوقی خود،برای تاج الدین احمد، وزیر فارس،به فارسی و عربی نوشتهاند یا از دیگران نقل کردهاند. بنابراین این جنگ به لحاظ تفاوت در رسم الخط و شیوهء کتابت مرسوم در قرن هشتم هجری در ناحیهء فارس حائز اهمین است و از نظر ضوابط نسخهشناسی مجموعهای کم مانند و شایان توجه در زبان فارسی است. بررسی سفینه نشان میدهد که مطالب این جنگ شامل مباحث عرفانی و حکمی،احادیث،حکایات،پند و اندرز،مسائل حساب و اشعار است و به خط نسخ یا مانند نسخ و نستعلیق مانند نگاشته شده که وجود خط نستعلیق ار در 782 هـ.نشان میدهد.در این مقاله،نگارنده پس از معرفی نسخه،حدس خود را دربارهء چگونگی تنظیم سفینه بیان میکند و به بررسی ویژگیهای نسخه میپردازد.این سفینه دارای،شش رساله اسمدار است و نام 43 تن از نویسندگان جنگ ذکر شده و نام 21 نفر دیگر موجود نیست یا از بین رفته است.همچنین نام 62 تن به عنوان کاتبان رسالهها و منقولات ارائه گردیده است.در این سفینه دو تاریخ کتابت 772 و 782 هـ.دیده میشود. نگارنده سپس تحلیلی دقیق از شیوهء کتابت این سفینه ارائه میکند که شامل رسم الحرف،رسم الخط،تلفظ کلمات،حروفریزی که در زیر یا بالای حروف،برای تأکید،نوشته میشده،استفاده از دو ضمه به جای تنوین،حذف لله،اتصال و انفصال کلمات،نقطهگذاری حروف،استفاده از نشانههای کتابتی و سجاوندی،نشانههای آرایشی و تزیینی،نشانههای اصلاحی و اختصاری،نشانههایی برای جلب توجه و زودیابی مطلب و نیز فاصلهبندی در میان متن است.
خلاصه ماشینی:
"یحیی بن هبة الله بن یحیی،ملقب به ناصر خطیب شفعوی[ناصر الدین](ر 62،ص 153) XVII نسبتها و منصبهای کاتبان -آملی (ر 17،ص 038) -ابرقوهی(ر 21،ص 721 و 641) -اناری(ر 83،ص 184) -ایجی(ر 75،ص 026) -بلیانی(ر 08،ص 519؛ر 95،ص 346) -تبریزی(ر 42،ص 803) -جرجانی(ناقص ر 4،ص 63) -جلالی(ر 72،ص 663) -حسنی(ر 71،ص 242)،(ر 26،ص 386) -حسینی(ر 82،ص 383؛ر 76،ص 277؛ر 25،ص 185؛ر 17،ص 038) -خراسانی(ر 13،ص 614؛ر 33،ص 034) -خطیب(ر 62،ص 153) -[خفری؟](ر 05،ص 555) -خلیفه(ر 05،ص 555) -دامغانی(نوشته شده برای او)(ر 16،ص 746) -ساوجی(ر 56،ص 217) -سروستانی(ر 94،ص 355) -سروی(ر 92،ص 483 و 304) -سلمانی(ر 96،ص 118) -سمرقندی(ر 63،ص 644؛ر 97،ص 019) -سمنانی(ر 36،ص 486) -سیرافی(ر 9،ص 68؛ر 11،ص 811) -شبانکاره(ر 31،ص 741؛ر 02،ص 462؛ر 77،ص 088:شباکاره) -شفعوی(ر 62،ص 153) -شیرازی(ر 43،ص 134) -صاحب لوح(ر 16،ص 166) -صحیحی(ر 06،ص 446) -صوفی(ر 97 و 08،ص 019 و 229) -طالبی(ر 27،ص 538) -الطبیب(ر 04،ص 794) -فالی(ر 7،ص 66؛ر 9،ص 68؛ر 11،ص 621) -قاضی(ر 55،ص 306؛ر 85،ص 836) -قزوینی(ر 61،ص 302؛ر 72،663) -قیری(ر 51،ص 681) -کازرونی(ر 01،ص 601) -کونکانی(کونجانی ظاهرا در انجامه)(ر 52،ص 133) -محرر(ر 77،ص 088) -مذهب(ر 6،ص 75 و 26) -منشی(ر 21،ص 721؛ر 93،ص 384؛ر 24،ص 215؛ر 64، ص 825؛ر 46،ص 117) -منشی الممالک(ر 24،ص 215؛ر 57،ص 448) -نیلی(ر 43،ص 134) -واعظ(ر 3،ص 71) XVIII تاریخهای آمده در انجامهها و محل کتابت هرجا پیش از نام ماه خط تیره گذاشته شده باشد برای آن است که کاتب در آن مورد قید تاریخ روز نکرده است."