چکیده:
مطالعه شیوه های رفتار و تعامل پیامبر اعظم (ص) به عنوان برجسته ترین فرستاده الهی با گروه های مختلف مردم، از جمله نیازهای روزگار به شمار می رود. شناخت این شیوه ها می تواند راه های نفوذ در دل های مخاطبان تبلیغ و ترویج دینی را در عصر حاضر به ما بنمایاند. از میان طیف مخاطبان پیامبر اسلام، مهم ترین گروه ها مشرکان (شامل بت پرستان، ستاره پرستان و سایر پرستندگان خدایان متعدد) و اهل کتاب (شامل یهود، نصارا، صابئان و مجوس) بوده اند.
حکمت و درایت نبوی ایجاب می کند که پیامبر (ص) با توجه به شناخت کافی که از مخاطبان خود دارد، برای هر گروه از مخاطبان به فراخور شرایط فکری ، روحی و اجتماعی، روش های مناسب و موثر و مستقلی را به کار گیرد تا فرآیند اقناع و اثرگذاری معنوی به خوبی به انجام رسد. در این مقاله مهم ترین روش های تبلیغی پیامبر(ص) در مواجهه با مشرکان (از جمله نرم خویی در برخورد و معاشرت، یادآوری نعمت ها، مقایسه بت ها با الله، ارسال نامه های دعوت به پادشاهان، حضور در میان قبایل و اعزام چهره های شاخص) و اهل کتاب (از جمله پاسخ به شبهه ها، تصدیق رسالت های پیشین، دعوت به مشترکات و عقد پیمان صلح و همزیستی) به اختصار بیان شده است.
Studying the prophet’s methods of interaction with his opponents is a need nowadays. Through these procedures، we can be aware of the best ways to penetrate into others hearts and introduce religious ideas (instructions). On the other hand، we can consider Ahle- Ketab including Jews، Christians and some other religious groups like Sabe’in and Magus and pagans including idol and star worshipers، as the most important communities whom the prophet tried to guide. He adopted various procedures to deal with each group and preached them because of their diverse positions، traditions and feelings. Some of these methods include the prophets interaction with the pagans (such as kind treatment، reminding God’s blessings، comparing the idols with Allah، and dispatching letters to the kings) as well as with Ahle- Ketab (such as his reply to religious doubts، confirming the former shari’ahs and prophets، inviting to common ideas، and signing peace treaties.
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله مهمترین روشهای تبلیغی پیامبر(ص)در مواجهه با مشرکان(از جمله نرمخویی در برخورد و معاشرت،یادآوری نعمتها،مقایسه بتهابا الله،ارسال نامههای دعوت به پادشاهان،حضور در میان قبایل و اعزام چهرههای شاخص)و اهل کتاب(از جمله پاسخ به شبههها،تصدیق رسالتهای پیشین،دعوت به مشترکات و عقد پیمان صلح و همزیستی)به اختصار بیان شده است.
در این مقاله،سعی ما بر این خواهد بود که ضمن برشمردن گروههای مخاطب پیامبر(ص)، براساس تبیین دانش و احاطه تبلیغی پیامبر،شیوههای ویژه ایشان را در رفتار و مواجهه با مشرکان(شامل بتپرستان و اجرام پرستان شبه جزیره)و اهل کتاب(شامل یهود،نصاری و سایر دیانتهای منسوب به پیامبران مانند مجوس و صابئان)باز نماییم و زمینهساز مباحث گستردهتر و عمیقتر در این مورد شویم.
پاسخ این است که اهل کتاب گرچه دچار شرک عبادی و نظریاند،اما منکر انتساب نعمتها به خدا نیستند،درحالیکه بتپرستان همه هستی و مکنت خود را از آن بتها دانسته، برای الله ارزشی خصوصا در مقام عبادت و استعانت قایل نبودند.
{aوضع فرهنگی اهل کتاب در زمان رسول خدا(ص)a} تلاش تربیتی و تبلیغی برای راهنمایی گروه مخاطبان در سیره تبلیغی پیامبر اعظم مبتنی بر شرایط فکری و ذهنیتهای موجود در آنها و نیز برپایه شرایط اجتماعی و عاطفیشان صورت میگرفت.
از اصل باور به وجود خدا گرفته تا این بائور که عبد طلق بهتر از عبد مشاع است و حتی اینکه محمدی که 40 سال میان آنها به صداقت و امانت زیسته دروغپرداز نمیتواند باشد،به عنوان باور مشترک در مناظره با اهل کتاب استفاده می کرد؛دو مورد نخست را برای اثبات توحید و مورد سوم را برای اثبات حقانیت رسالت خود."