چکیده:
فساد اداری که ناشی از عوامل بوروکراتیک است محصول نظام اداری ناکارآمد، بوروکراسی منفی، نظام مدیریت غیر موثر و فقدان نظام شایسته سالاری است. بررسی ریشه های فساد اداری ما را به دلایلی رهنمون می سازد که موجد محیطی است که در بستر آن عوامل انسانی جرات مییابند تا بهراحتی با سوءاستفاده از موقعیت شغلی ایجاد شده، دست به اقداماتی بزنند که در پرتو آن حقوق اجتماعی، اقتصادی و سیاسی شهروندان نقضو یا حق مسلم فرد یا گروهی به آسانی پایمال یا به ناحق به دیگری
واگذار شود. برخی از این دلایل را در ابهام مقررات قوانین و روشها، کیفیت کار نظام دیوان سالاری، سطح دستمزدها در بخش دولتی، سیستم تنبیه و مجازات و نظارتهای سازمانی می توان دید. برای مقابله با فساد راه حلهای متفاوتی ارائه شده است این مقاله در تلاش است با رویکردی نوین، ریشه فساد اداری را فراتر از عوامل شکلی و خرد تحلیل نموده و با دید کلان و جامع نگر به بررسی موضوع بپردازد. فساد در خریدها و
قراردادها، رشوه، اختلاس، سوءاستفاده از موقعیت چند مورد از فساد اداری در بخش بازرگانی میباشد و بهترین و موثرترین راهبرد مبارزه با آن استفاده از سیستم تدارکات الکترونیکی است.
تدارکات الکترونیکی به گونهای است که تمامی خریدها ثبت شده و امکان سوءاستفاده و تخلف به حداقل می رسد. شفافسازی تامین نیازمندی ها از برکات تدارکات الکترونیکی است و اهرمهای نظارتی متعددی را در ید دستگاه های نظارتی قرار خواهد داد. سیستم الکترونیکی تدارکات موجب حذف ارتباطات چهره به چهره و مراجعات مکرر خریداران و فروشندگان می شود، این امر منجر به کاهش فساد اداری خواهد شد. یکی از
توانمندی های این سیستم کاهش فساد در فرآیند تدارکات است.
سیستم KoNEPS (سیستم تدارکات الکترونیکی بر خط کره جنوبی) توسط برخی از سازمانهای بین المللی بهعنوان بهترین سرویس تدارکات الکترونیک در دنیا معرفی شده است. وزارت بازرگانی جمهوری اسلامی ایران نیز مطالعات گستردهای را با همکاری همتای کرهای خود بهمنظور استفاده از سیستم تدارکات الکترونیکی در کشورمان آغاز کرده و توسط سازمانهای ذی ربط اقدام به راهاندازی زیر ساختهای لازم مانند نظام ملی طبقه بندی و خدمات شناسه کالا و خدمات ایران، ملت کارت اصناف، ساماندهی شرکت های پخش و مواردی دیگر نموده است. در این مقاله پس از بررسی علل و عوامل فساد اداری و nراهکارهای رفع آن؛ به فساد اداری در بخش بازرگانی پرداخته و به کارگیری سیستم تدارکات اکترونیکی را بعنوان راهبرد مبارزه با آن معرفی مینماییم، سپس سیستم KoNEPS را به طور موردی بررسی نموده و در نهایت عوامل موفقیت این پروژه و زیر ساخت های لازم آن بیان می شود
خلاصه ماشینی:
وزارت بازرگانی جمهوری اسلامی ایران نیز مطالعات گستردهای را با همکاری همتای کرهای خود به منظور استفاده از سیستم تدارکات الکترونیکی در کشورمان آغاز کرده و توسط سازمانهای ذیربط اقدام به راهاندازی زیرساختهای لازم مانند نظام ملی طبقه بندی و خدمات شناسه کالا و خدمات ایران،ملت کارت اصناف، ساماندهی شرکتهای پخش و مواردی دیگر نموده است.
در این مقاله پس از بررسی علل و عوامل فساد اداری و راهکارهای رفع آن؛به فساد اداری در بخش بازرگانی پرداخته و به کارگیری سیستم تدارکات الکترونیکی را بعنوان راهبرد مبارزه با آن معرفی مینماییم،سپس سیستم KONEPS را به طور موردی بررسی نموده و در نهایت عوامل موفقیت این پروژه و زیر ساختهای لازم آن بیان میشود.
سیستم تدارک الکترونیکی 24 تعاریف مختلفی از تدارک الکترونیکی به عنوان بخشی از تجارت الکترونیک مطرح شده است: سیستمهای E-Procurement برای به دست آوردن مواد و قطعات از طریق وب یا به کارگیری استانداردهای سنتی EDI ، برای ساخت داخلی(تهیه مستقیم)یا تدارکات و تجهیزات اداری (تهیه غیرمستقیم)،استفاده میشود.
4. راهبردهای چند جهته(رویکرد سیستم سالم):تحقیقات نشان میدهد که بسیاری از برنامههای ضدفساد در جهت شکلدهی مجدد مدیریت مالی و دولتی بوده است،در صورتی که ریشههای فساد اداری گسترده است و باید برای مبارزه با آن راهبردهای چند جهته را در نظر گرفت.
به عنوان مثال استقرار سیستم تدارکات الکترونیکی بر خط کره در کشور هند سبب شده است مصادیق فساد اداری در بخش بازرگانی این کشور بهطور چشمگیری کاهش یابد.
Ackerman,Rose,CorruPtion and Government: Causes,Consequences and Reform,Cambridge University Press,1991.
& Weder,B,A Free Press is Bad News for CorruPtion,Journal of Public Economics, No. 87,2003.
Treisman,D,the Causes of CorruPtion:A Cross- National Study,Journal of Public Economics No. 76,2000.