چکیده:
در این مقاله تلاش شده است که از میان سه منظر برای بررسی تلویزیون یعنی مخاطبان، محتوای برنامه و نظام تولید، با بررسی نظام تولید برنامه های دینی تلویزیون، سیاست ها و رویکرد های تولید برنامه های دینی آشکار گردد. روش نیل به این مقصود، مطالعه کیفی است که در آن از سویی اسناد سازمان صدا و سیما بررسی گردیده و از سوی دیگر با متولیان تولید برنامه های دینی در سطوح مختلف مصاحبه مبسوطی صورت گرفته است تا از مجموع آن بتوان به چشم اندازی در این رابطه دست یافت. از مجموعه مباحث می توان نتیجه گرفت که در برنامه های دینی تلویزیون ایران، تعریف، اهداف، ضوابط، سیاست ها و رویکرد ها همگی نیازمند بازنگری است. علاوه بر این عناصری همچون مخاطب، خلاقیت، اقتصاد تولید، پژوهش و تولید و به طور کلی فرایند تولید ارزیابی شده است.
This article intends to bring into focus the television''s production system as one of the three elements subject to analysis next to the content and the audience with the aim of shedding light on the policies and approaches to producing religious programs. The method adopted is a qualitative one that has included both the examination of the organization''s documents and interviews with those involved in producing religious programs. We can deduce from the overall analysis that definitions، objectives، principles، policies and approaches all require a revision. Other factors such as the audience، creativity، production economy، research and production and in general the production process are also discussed.
خلاصه ماشینی:
"لذا روش کیفی برای فهم این فرایند مناسبترین روش به نظر میرسد و میتوان از طریق مراجعه به اسناد و مدارک سازمان و مصاحبههای عمقی با مدیران و متولیان، به درک جامع از روند و نظام برنامهسازی و سیاستگذاری در کل برنامهها و بهطور خاص در حوزه برنامههای دینی دست یافت.
این تحقیق نیز خود را از این روش بیبهره نگذاشته و انواع اسناد را برای درک فرایند تولید برنامههای دینی ارزیابی کرده است: - قانون اساسی؛ - مجموعه بیانات امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری دربارۀ صدا و سیما؛ - برنامههای توسعه پنجساله دوم، سوم و چهارم؛ - مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی دربارۀ صدا و سیما؛ - گزارش بودجههای سالانه صدا و سیما مصوب مجلس؛ - اساسنامه سازمان صدا و سیما؛ - اصول سیاستهای سازمان صدا و سیما؛ - قانون خطمشی کلی و اصول برنامهسازی در سازمان صدا و سیما؛ - اسناد داخلی سازمان صدا و سیما؛ - ضوابط ناظر بر تولید، تأمین و پخش برنامههای دینی مصوب اداره کل طرح و برنامه معاونت سیما؛ - مصوبات دبیرخانه شورای معارف.
خلاقیت و آزادی عمل در تولید برنامههای دینی به مراتب سختتر از دیگر حوزههای برنامهسازی است که میتوان عواملی همچون فشار آنتن، مدیریت سلیقهای، بودجه کم، ضوابط سختگیرانه، کنترلهای متعدد، فشارهای خارج از سازمان و ماهیت موضوع دین را از جمله عوامل محدودیت دانست."