چکیده:
پژوهشهای پایان نامهای یکی از محصولات نظام پژوهشی دانشگاههای کشور محسوب
میشوند.اینگونه پژوهشهای را لازم است در دورههای زمانی خاصی ارزشیابی کرد و
کیفیت آنها را مورد سنجش قرار داد.پایان نامههای دورههای کارشناسی ارشد و دکتری
در داخل و خارج کشور در ابعاد مختلف مورد بررسی، مطالعه و ارزشیابی قرار گرفتهاند
و در هر یک از این ارزشیابیها براساس معیارهای خاصی به بررسی پایان نامههای برخی
از رشتههای دانشگاهی، از نظر کیفت روش تحقیق، منابع و مستندات، نظریههای آزمون
شده و ویژگیهای دیگر مورد بررسی قرار گرفتهاند. در خارج از کشور نیز پایان
نامههای برخی از رشتهها براساس معیارهای خاصی
از جمله:اهمیت عناوین رسالهها، اعتبار روش شناختی و غیره مورد
بررسی قرار گرفتهاند.یکی از انواع ار شیابی که به بررسی پژوهشهای گذشته با هدف
ترکیب و تلفیق آنها و بررسی علل ناسازگاریها و تعارضهای بین آنها میپردازد فرا
تحلیل (sisylana-atem) است که برخی آن را ارزشیابی پژوهشهای گذشته
میدانند.این مقاله به معرفی فرا تحلیل و کارکردها، فوائد و مراحل آن میپردازد.
خلاصه ماشینی:
"مقدار و حجم اصلاعات درباره یک عنوان خاص غالبا بسیار زیاد و خستهکننده بوده و قابل تلخیص نمیباشد، حتی زمانیکه تعداد پژوهشها و مطالعات (1)- snoitatiC (2)- nietsneroB (3)- treboR (4)- scirtem nommoC (5)- tcaF giB نسبتا اندکی درباره یک عنوان خاص وجود داشته باشد باز هم مشکل است که تعیین کنیم که آیا تفاوت نتایج مربوط به موارد زیر است یا خیر:الف-شانسب-عدم کفایت روشهای بکار رفته شده در پژوهشها از نظر روششناختیج-تفاوتهای سیستماتیک موجود در ویژگیهای هر مطالعه و هر پژوهش«فراتحلیل، اشتباهات آماری مختلف را تصحیح میکند و به ما امکان میدهد تا نتایج بدست آمده در همه پژوهشهای بعمل آمده درباره یک موضوع را جمعآوری نموده و پس از بررسی کلیه آنها، برآوردی از روابط واقعی و در دست موجود بین متغیرهای مستقل و وابسته در جامعه آماری بدست آوریم»(دالتون و دیگران، 1998:227).
البته برخی از صاحبنظران انتخاب حوزه قابل پژوهش را بهطور مشخص به عنوان یک مرحله ذکر نکردهاند ولی با کمی تأمل به نظر میرسد که انتخاب حوزه یک مرحله محسوب میشود بلکه یک فرایند خاص خود دارد زیرا چنانچه از فراتحلیلگر سوال شود که چرا این موضوع را انتخاب کرده است احتمالا این پاسخ را خواهد داد:پژوهشهای متعددی در این حوزه به عمل آمده ست و نتایج این پژوهشهای یکسان نیست بلکه تفاوت و تعارضهایی بین آنها مشاهده میشود که توجه مرا به خود جلب کرده و میخواهم بدانم:1-نتایج کدامیک از پژوهشهای انجام شده حقیقت دارد و یا به حقیقت نزدیک است؟2-ریشه و علت این تفاوتها چیست؟آیا متغیرهای تعدیلکنندهای موجب بروز این تفاوتها شده است؟3-بطور کلی نتایج کلیه پژوهشهای روی هم رفته چه چیزی را نشان میدهد؟بنابراین میتوان نتیجهگیری نمود که:فراتحلیلگر و پژوهشگر قبل از انتخاب یک حوزه خاص برای انجام فراتحلیل:1-با آن حوزه پژوهشی آشنایی پیدا کرده است2-از نتایج پژوهشهای انجام شده و یا از نتایج بخشی از آنها اطلاع دارد3-از وجود تفاوت در نتایج آنها نیز مطلع شده است4-علاقمند به درک علل این تفاوتها و حقیقت مطلب میباشد."