چکیده:
در جامعه کنونی که شاهد ظهور فناوریهای نوین ارتباطی هستیم، شناسایی روشهای تأثیرگذار تبلیغی، گامی مهم در تبلیغ معارف الهی و درونیکردن ارزشهای دینی و ایمانافزایی در جامعه خواهد بود. بررسی ویژگیها و کارکردهای شیوه تبلیغ سنتی مرسوم در حوزههای علمیه، که بر پایه ارتباطات چهرهبهچهره صورت میپذیرد، برای رسیدن به این هدف، راهگشا خواهد بود. آیا این شیوه تبلیغی، بهرغم تغییرات ساختاری به وجودآمده در جامعه، همچنان اثربخش است؟ کارکردهای آن در جامعه کنونی چه خواهد بود؟ این نوشتار درصدد بررسی ویژگیها و کارکردهای فردی و اجتماعی این شیوه تبلیغی در جامعه کنونی است. بررسی ویژگیهای آن و مقایسه با تبلیغات مدرن، برای اثبات کارآمدی آن لازم است. در این تحقیق، از روش اسنادی ـ تحلیلی استفاده شده است. از جمله یافتههای این پژوهش این است که تبلیغ سنتی دین، به دلیل ویژگیهای خاص خود همچنان دارای کارکردهایی در بخشهای مختلف میباشد. از اینرو، لازم است این شیوه تبلیغی محور تبلیغات دینی قرار گیرد و در کنار آن میتوان از رسانههای مدرن نیز بهرهمند شد.این تحقیق به شناسایی علل کمتوجهی و راهکارهای ترویج پوشش اسلامی دانشجویان دختر دانشگاهها براساس دیدگاه آنان میپردازد. روش تحقیق توصیفی ـ پیمایشی، و جامعه آماری دانشجویان دختر دانشگاههای قم، و نمونه آماری 262 نفر از آنان بود که مطابق جدول مورگان و کرجسی به شیوه تصادفی طبقهای و ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، دو پرسشنامه محقق ساخته (18 گویه در طیف لیکرت با پایایی 78/0 و 17 راهکار از نوع آرایش رتبهای با پایایی 89/0) مطابق آلفای کرانباخ بود. در تحلیل اطلاعات نشان داد: عوامل فرهنگی ـ اعتقادی در کمتوجهی دانشجویان دختر به پوشش اسلامی تأثیر مثبت و معناداری دارند. عوامل زیستی ـ روانی، فرهنگی ـ اجتماعی و سیاسی ـ اجتماعی علیرغم کسب نمره بالاتر از حد متوسط مورد انتظار، نقش مثبت و معناداری ندارند. شدت تأثیر عوامل مختلف در کمتوجهی به پوشش اسلامی در بین دانشجویان معنادار نمیباشد. برنامهریزی برای پوشش خلأ فرهنگی و تربیتی بین مدارس و دانشگاهها، تنویر اذهان عمومی و بهویژه دانشجویان دختر نسبت به پیامدهای جبرانناپذیر بدحجابی و ارتقاء و تقویت روحیه دینی برای پایبندی به ارزشهای اجتماعی به ترتیب از اولویتدارترین راهکارها برای ترویج پوشش اسلامی در بین دانشجویان دختر دانشگاهها هستند.
خلاصه ماشینی:
"(همان، ص 140) در تبلیغات سنتی، همجواری مخاطبان باعث ایجاد ارتباط انسانی و تأمین نیازهای عاطفی آنها میشود و همین مسئله باعث افزایش انسجام اجتماعی شده، حس اعتماد را در بین شرکتکنندگان در برنامههای مذهبی افزایش میدهد که آثار آن در اجتماع میتواند خود را نشان دهد و عاملاصلیآنایناست که این تجمعات و ارتباطات، نه به نیت مادی، بلکه به نیت الهی انجام میشوند.
وقتی جلساتی توسط مبلغ، بهصورت خانوادگی یا در جمع اهالی یک محله یا کوچه برقرار میشود، به دلیل شناختی که در بین اعضا نسبت به همدیگر وجود دارد و اعضا به قصد معنوی در کنار هم جمع شدهاند، زمینه فرهنگپذیری فراهم میگردد و مبلغ میتواند با برقراری روابط عاطفی با اعضای گروه و همچنین تسری دادن این روابط بین خود اعضا، مخاطبان را نسبت به ارزشهای دینی فرهنگپذیر کند.
نتیجهگیری با توجه به آنچه گذشت، روشن شد که تبلیغ سنتی دین به دلیل ویژگی ارتباطی چهرهبهچهره، همچنان دارای کارکردهای فراوان در عرصههای فردی، گروهی و سیاسی است و به عنوان پل ارتباطی بین حوزههای علمیه و مردم عمل میکند و زمینه انتقال ارزشهای اصیل الهی به مردم را فراهم مینماید، همچنین در فرهنگپذیری ارزشهای الهی که مورد تأکید معارف دینی است، نقشآفرینی میکند.
از ظرفیتهای موجود در تبلیغ سنتی، فرصتهای ویژه تبلیغی است که زمینه جریانسازی فرهنگی در آنها وجود دارد و با طرح و برنامه میتوان از این فرصت در مدیریت تغییرات اجتماعی جامعه به بهترین شیوه استفاده کرد و با تقویت ارزشهای الهی، زمینه رفتارهای دینی را فراهم نمود."