Abstract:
در این مقاله با مروری بر مختصات فرهنگ متکثر مدرن در دنیای غرب، چالشهای برآمده از «تکثر فرهنگی» در زیست دینی غربیها مانند «سکولاریزاسیون استدلالی روانشناختی»، «ضعف ایمانی»، و «بحران هویت دینی» مورد اشاره قرار میگیرد. آنگاه با تطبیق فضای فرهنگی غرب بر وضعیت جدید دنیای اسلام، که نشانههایی از غربزدگی فرهنگی در آن آشکارا دیده میشود، امکان تکرار همان چالشهای زیستی و هویتی، هر چند به شکلی متفاوت، در فضای غیر غربی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. سپس در خاتمه با اشاره به رویکردهای مختلف در حل تکثر سکولار غربی در جامعة مسلمانان و ایجاد وحدت مترقی اسلامی (صراط مستقیم توحیدی)، بر ضرورت تکثیر و تکثر اسلامی (سبل توحیدی) به مثابه جانشینی برای وضعیت پلورال (plural) مدرن امروز تأکید خواهد شد.
Machine summary:
"147 حال آنچه در این مقاله مورد سؤال است این نکته میباشد که آیا وضعیت جدید از سکولاریسم در غرب، محدود به دنیای غرب خواهد ماند و آثار آن در فرهنگ و تمدن شرق اسلامی ظاهر نخواهد شد یا اینکه چنین وضعیت متکثری هر چند با مختصاتی متفاوت، انسان غیر سکولار غیر غربی (به ویژه مسلمانان در جهان اسلام) را با چالش مواجه ساخته و معضلات هویتی جدیدی را برای مسلمانان خلق کرده است؟ اگر چنین وضعیتی برای مسلمانان به وجود آمده است، پرسش بسیار مهمی مطرح خواهد شد که در difference/distinction.
ناگفته نماند که چه بسا چالشهای فرهنگ متکثر، دامنگیر نگرش تمدنی و تأسیس تمدن اسلامی هم بشود، لکن با توجه به اینکه در نگاه تمدنی او فروکاستن ظرفیتهای جامع دین اسلام به یک عنصر سیاسی، یا اقتصادی، و یا فرهنگی ـ اخلاقی، به شدت پرهیز میشود و سعی بر آن است که تمامی ظرفیتهای الهی و انسانی در راستای سعادت و نجات اینجهانی و آنجهانی بسیج شده و تمامی عناصر وحدتزا در الهیات، فلسفه، فقه، عرفان و اخلاق اسلامی و در مهندسی جامعه لحاظ گشته و در عین حال، حق و قلمروی فردی فرد محترم شمرده شده و بر آن تأکید شود، فشار شکنندة کثرات حاصل از فرهنگ سکولار مدرن بر زندگی اسلامی و هویت توحیدی کمتر میشود و امکانی برای زیست مبتنی بر آموزههای اسلامی فراهم میگردد."