Abstract:
هدف پژوهش حاضر، تبیین اصول و راهبردهای ارتباط اجتماعی سازنده ای است که برگرفته از آموزه های دینی و روان شناسی است. پرسش اساسی عبارت است از «اصول و راهبردهای ارتباطات موثر اجتماعی از منظر دین و روان شناسی چیست؟». روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی است. به این منظور پس از شناسایی و استخراج مفاهیم و مستندات از متون دینی و روان شناسی به تحلیل محتوای آنها پرداخته و به اصول و راهبردهایی که مستند به متون دینی و روان شناسی است، اشاره می گردد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که شاخص ترین اصول و راهبردهای تعامل اجتماعی، که مستند به آموزه های دینی و روان شناختی است، عبارتند از: آشنایی با نیازها، شناخت جامعه هدف، آشنایی با هنجارها، شناخت پیام و روش پیام رسانی، برقراری رابطه کلامی و غیر کلامی سنجیده، بهره گیری از یادگیری الگویی، توجه به تفاوت های فردی و ظرفیت های شناختی، ملاحظه ویژگی های جنسیتی، تسلط اجمالی به محتوای آموزه های دینی، بصیرت و آشنایی با تکنیک ها و قوانین ایجاد ارتباط و انتقال پیام، بهره گیری از جاذبه های میان فردی و....
Machine summary:
گرچه دربارة زندگی اجتماعی انسان دو نظر (انزواطلبی و مدنیت) وجود دارد (مطهری، 1390، ص151)، اما نظر غالب و مشهور این است که انسان مدنی بالطبع است و حداقل این دیدگاه اجماعی است که معاشرت و ارتباط سازنده با دیگران و میل به زندگی اجتماعی، یکی از مهمترین و اصلیترین نیازهای روحی و روانی آدمیان است؛ تا جایی که به عقیدة بسیاری از فیلسوفان، آدمیان مدنی بالطبعاند؛ یعنی ذات و فطرت آدمی به گونهای است که حتما باید زندگی اجتماعی داشته باشد و در اجتماع زیست کند.
در آموزههای دینی ضمن توصیه و تأکید بر این نکته که باید متناسب با توانمندی افراد و ظرفیتهای شناختی و ادراکی مخاطب سخن گفت (کلینی، 1407ق، ج1، ص195و مجلسی، 1403ق، ج3، ص221)، مخاطبان را به دستههای مختلف تقسیم نموده و کیفیت ارتباط با هر یک را تبیین نموده است.
پژوهشهای صورت گرفته نشان میدهد که دوستی و صمیمیت برای دختران بیش از پسران اهمیت دارد (بلیث19 و فستر ـ کلارک20، 1987) و این نشانة قوی بودن عواطف و احساسات در زنان است.
نکتة مهمتر این که بین محتوای سخن و مخاطب نیز باید تعلقپذیری و ارتباط وجود داشته باشد و مطالب برای مخاطب مورد نیاز باشد.
در پارهای موارد هم، مطالب مهم و اساسی به صورت پرسش مطرح شده و پاسخ آن به فکر مخاطب واگذار گردیده و یا به طور تلویحی جواب آن داده شده است؛ مانند این که قرآن کریم میفرماید: آیا معبودی با خداست؟ خداوند برتر است از آنچه برای او شریک قرار میدهند (نمل/63).