Abstract:
این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی متناسب با فرهنگ ایرانی بر رفتارهای شهروندی سازمانی و رفتارهای ضد خدمت کارکنان به مرحلهی اجرا درآمد. در یک طرح پژوهشی شبه آزمایشی تعداد 36 نفر از کارکنان شرکتهای خدماترسان آب و فاضلاب، برق و مخابرات در گستره استان چهارمحال و بختیاری به صورت طبقهای نسبتی تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 18 نفر) گمارده شدند و طی 3 مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری 4 ماهه مقیاس رفتارهای شهروندی و رفتارهای ضد خدمت را تکمیل کردند. سپس گروه آزمایش طی 8 جلسه 120 دقیقهای آموزش شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی متناسب با فرهنگ ایرانی را دریافت کرد. نتایج حاصل از تحلیل کواریانس چند متغیری نشان داد که ارائه آموزش بر تغییر میانگین نمرات رفتارهای شهروندی سازمانی و رفتارهای ضد خدمت کارکنان تاثیر پایدار داشته است (01/0p(). نتیجهگیری شد که آموزش شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی متناسب با فرهنگ ایرانی بر بهبود رفتارهای شهروندی سازمانی و تعدیل رفتارهای ضد خدمت کارکنان تاثیر پایدار دارد.
The present study aimed to examine the effectiveness of mindfulness- based cognitive training (MBCT) adapted for Iranian culture on organizational citizenship and anti- service behaviors in employees. In this quasi-experimental research design، 36 employees were selected and randomly assigned into the experimental and control groups (each group n=18). The organizational citizenship and anti-service behaviors of the participants were later assessed during three phases of pre-test، post-test and follow-up of 4 months. The experimental group received 8 sessions of MBCT adapted for Iranian culture as each session took 120 minutes. The results of the MANCOWA revealed that MBCT have constant significant effects on changes of mean scores of organizational citizenship and anti-service behaviors (P£0.01). It is also concluded that MBCT have continued effects on improving organizational citizenship behaviors and modifying anti-service behaviors in employees.
Machine summary:
برای این منظور میتوان رفتارهای کارکنان در محیط کار را در سه محدوده مشخص قرار داد: 1) رفتارهایی که در محدودهی وظایف شغلی فرد قرار دارند و فرد مکلف است مطابق آن - transactional approach - appraisal - Dewe, O’Driscoll, & Cooper - Rout & Rout - Jain & Cooper - organizational citizenship behavior - counterproductive behaviors - Fox & Spector عمل نماید؛ 2) رفتارهای شهروندی سازمانی رفتارهایی هستند که جزء وظایف فرد به حساب نمیآیند، ولی فرد با انجام آنها به تعالی سازمان و افزایش رضایت همکاران و مشتریان کمک میکند.
مداخلات ذهن آگاهی با تکیه بر حلقههای حسی موجب میشوند که فرد از طریق باز ارزیابی مثبت فاجعهسازی ذهنی را کاهش دهد و بدین ترتیب باز ارزیابی مثبت و ذهن آگاهی - interactive cognitive subsystem model - Teasdale - high and lower levels - mindfulness - Segal, Williams, & Teasdale - mindfulness based cognitive therapy (MBCT) - mindfulness based stress reduction (MBSR) - Kabat- Zinn - Shonin, Van Gordon, Slade, & Griffiths - Feldman, Dunn, Stemke, Bell, & Greeson به صورت متوالی و متقابل باعث ارتقاء و بهبود یکدیگر میشوند (گرلند، گیلورد و فریدریکسون 1 ، 2011).
در مطالعات دیگر نیز هر چند تأثیر مداخلات ذهن آگاهی در ایجاد تغییر بر روی متغیرهای وابسته پژوهش شامل رفتارهای شهروندی سازمانی و رفتارهای ضد خدمت به صورت مستقیم مورد اشاره قرار نگرفته، ولی در عوض نقش مداخلات ذهن آگاهی بر روی تبیین عملکرد افراد اعم از مثبت و - Garland, Gaylord, & Fredrickson - metaphor - Varra, Drossel, & Hayes - Hall, Hong, Zane, & Meyer - Leroy, Anseel, Dimitrova, & Sels - Valentine, Godkin, & Varca - Ndubisi منفی مورد تأکید قرار گرفته است (آرچ و کراسک 1 ، 2006، 2010؛ شائو و اسکارلیکی 2 ، 2009؛ آنیکا، ادی، مولر و رابینسون 3 ، 2012).