Abstract:
هدف اين مطالعه، ارائه مدلي جهت تخصيص بهينه استاني منابع بودجهاي با توجه به اولويتهاي استانها و در راستاي رفع تمركز مالي و عدم تعادل فضايي كشور و كاهش نابرابري هاي منطقهاي است، به نحوي كه حداكثر رفاه اجتماعي را تضمين نمايد. براي اين منظور يك مدل پويا مبتني بر نظريه كنترل بهينه طراحي شده و نقطه تعادل بلند مدت اين مدل كه بيانگر سطوح بهينه تخصيص منابع مالي به استانهاي كشور است، با تمركز بر 12 شاخص كلان شامل نسبت جمعيت ، نرخ مرگ و مير نرخ بيكاري و ضريب جيني، شاخص وزني امكانات آموزشي، نرخ باسوادي و نرخ مشاركت اقتصادي، نسبت توليد داخلي استان به كشور و نسبت ارزش افزوده بخشهاي كشاورزي، صنعت و خدمات به كل كشور و شاخص وزني امكانات بهداشتي محاسبه گرديده است. همچنين، پويايي جواب بهينه كوتاهمدت مدل نيز مورد تحليل قرار گرفته شده است. بر پايه نتايج، اگر سياستگذار و برنامهريز بودجه به اين 12 شاخص اهميت يكسان بدهد، با توجه به نقطه تعادل بلندمدت مدل، سهم بيشتري از بودجه به استانهاي كمتر توسعهيافته اختصاص پيدا ميكند كه مطابق با شيوه جاري بودجهريزي استاني نيست. نتايج همچنين نشان ميدهد كه تغيير اولويت در برنامهريزي بودجهاي سبب تغيير نقطه تعادل بلندمدت مدل و تغيير تركيب سهم بهينه بودجه تخصيص يافته به استانهاي كشور ميشود.
The main goal of this study is to provide a model for optimal allocation of provincial budget resources with attention to provinces priorities and with the aim of financial and county spatial decentralization and also social welfare maximization. For this purpose, we design an optimal control problem and then, we calculate long run equilibrium of this model with focusing of macroeconomic indicators include the mortality rate, unemployment rate, GINI coefficient, literacy rate, economic participation rate, the province proportion of domestic production and the province proportion of industrial, services and agricultural value added and weighted index of educational and health facilities .Also the short run dynamics of optimal solution has analyzed. Based on the results and according to the long run equilibrium of the optimal control model, if budget planer gives equal importance to these indicators, the higher budgets proportion will allocate to less developed provinces that it is contradict to current method of provincial budgeting in Iran. The results also show that any change in budget planner priority change long run equilibrium of the optimal control problem and composition of optimal provincial budget allocation.
Machine summary:
ir چکيده هدف اين مطالعه ، ارائه مدلي جهت تخصيص بهينه استاني منابع بودجه اي با توجه به اولويت هاي استان ها و در راستاي رفع تمرکز مالي و عدم تعادل فضايي کشور و کاهش نابرابري هاي منطقه اي است ، به نحوي که حداکثر رفاه اجتماعي را تضمين نمايد.
بر پايه نتايج ، اگر سياست - گذار و برنامه ريز بودجه به اين ١٢ شاخص اهميت يکسان بدهد، با توجه به نقطه تعادل بلندمدت مدل ، سهم بيشتري از بودجه به استان هاي کمتر توسعه يافته اختصاص پيدا مي کند که مطابق با شيوه جاري بودجه ريزي استاني نيست .
از اين رو، عمده تلاش اين مطالعه ارائه مدلي مبتني بر پايه هاي بهينه سازي خرد اقتصادي جهت تعيين ضرايب تخصيص بهينه اعتبارات و منابع مالي و بودجه اي در سطح استاني با توجه به درجه توسعه يافتگي و شاخص هاي کلان استاني است .
در اين راستا، در اين مطالعه يک مدل پوياي مبتني بر نظريه کنترل بهينه و با به کارگيري تحليل سلسله مراتبي در اولويت بندي شاخص هاي استاني براي اختصاص بودجه ، جهت توزيع بهينه اعتبارات استاني با توجه به رتبه و سطح توسعه يافتگي استان ها و براساس ماتريس مقايسات زوجي ٤ استاني طراحي مي گردد.
رجبي (١٣٨٩) نيز در مطالعه اي ، روش هاي برنامه ريزي آرماني ، منطق فازي و تحليل سلسله مراتبي را به منظور تخصيص بهينه بودجه وزارت بهداشت به استان هاي کشور ترکيب کرده است .
"A goal programing model for allocating operating budgets of academic units".