Abstract:
تبخیر و تعرق از مؤثرترین مؤلفههای بیلان آبی یک حوضۀ آبریز در مناطق خشک و نیمهخشک جهان است. هدف از این پژوهش، بررسی و مقایسۀ دقت برآورد تبخیر و تعرق واقعی کاربریهای مختلف اراضی بهوسیلۀ الگوریتم توازن انرژی در سطح زمین (سبال ) ویژۀ مناطق ناهموار و کوهستانی، در مقایسه با مقدار محاسبهشده بهروش فائو- پنمن- مانتیث با ترکیب دو سنجندۀ مودیس و لندست 8 همزمان در شهرستان ملایر است. الگوریتم سبال با برآورد تمامی مؤلفههای انرژی در سطح زمین همچون شار تابش خالص، شار گرمای خاک و شار گرمای محسوس، قادر به برآورد تبخیر و تعرق لحظهای و روزانه است. در این پژوهش، از هشت تصویر سنجندۀ مودیس و تصویر لندست 8 همزمان، طی سالهای 2005 تا 2013 استفاده شد. دادههای استفادهشدۀ هواشناسی شامل دمای بیشینه، دمای کمینه، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی و سرعت باد، طی همین دورۀ آماری از ایستگاه سینوپتیک ملایر به دست آمد. برای بررسی ارتباط بین مقدارهای تبخیر و تعرق واقعی و کاربری اراضی در منطقۀ دردستِ مطالعه، از تابع Zonal Statistic استفاده شد. نتایج نشان داد که در برآورد تبخیر و تعرق روزانه، بهطور میانگین 43/0درصد اختلاف میان روش سبال و روش فائو- پنمن- مانتیث وجود دارد؛ بنابراین میتوان تبخیر و تعرق ساعتی و روزانه را برای منطقۀ دردستِ مطالعه با دقتی مناسب برآورد کرد. همچنین، نقشۀ کاربری اراضی منطقه با روش شیءگرا با دقت 88درصد و ضریب کاپای 85/0 تهیه شد. نتایج نشان داد روش درونیابی پیکسلهای مودیس با پیکسلهای لندست برای ارزیابی کاربری غالب در پیکسل تصویر مودیس مؤثر بوده است و مقدار بیشینه تبخیر و تعرق واقعی مربوط به کاربریهای زراعت آبی و دیم و کمترین تبخیر و تعرق مربوط به کاربری نواحی مسکونی است. کمترین انحراف معیار مربوط به مناطق آبی و بیشترین پراکنش میانگین، مربوط به کاربری مراتع است.
Machine summary:
"هدف از این پژوهش، بررسی و مقایسۀ دقت برآورد تبخیر و تعرق واقعی کاربریهای مختلف اراضی بهوسیلۀ الگوریتم توازن انرژی در سطح زمین (سبال ) ویژۀ مناطق ناهموار و کوهستانی، در مقایسه با مقدار محاسبهشده بهروش فائو- پنمن- مانتیث با ترکیب دو سنجندۀ مودیس و لندست 8 همزمان در شهرستان ملایر است.
اما مسئلۀ جدی آن است که با توجه به تأثیر تغییرات اقلیمی بر رشد مراتع و کشاورزی ایران در دهۀ اخیر و ایجاد وضعیت جدید بهینه یا بحرانی برای کاربریهای مختلف اراضی در غرب کشور و نیز کمبود امکانات مانند لیسیمترها برای محاسبۀ مستقیم، تبخیر و تعرق واقعی را، در کدام نوع کاربری اراضی در اقلیم کوهستانی و نیمهخشک این منطقه با دقت بیشتری میتوان محاسبه کرد.
هدف این پژوهش، بررسی و مقایسۀ دقت برآورد تبخیر- تعرق واقعی کاربریهای مختلف اراضی، بهوسیلۀ الگوریتم توازن انرژی در سطح زمین (سبال) در مقایسه با میزان محاسبهشده بهروش فائو – پنمن - مانتیث با ترکیب دو سنجندۀ MODIS و Landsat و رابطۀ آن با کاربری اراضی در شهرستان ملایر است.
با توجه به این فرایند، پیکسلهای مربوط به هفت کاربری غالب (آب، مرتع، اراضی شور با کاربری زراعت، نواحی انسانساخت، دیمزار، مناطق کوهستانی و سنگزار و زراعت آبی) در تصویر MODIS درونیابیشده و میانگین، ماکزیمم، مینیمم و انحراف معیار مقدار تبخیر و تعرق برای کاربریهای مختلف (محاسبه شده با الگوریتم سبال در تصویر MODIS) ارائه شده است.
هدف این پژوهش، بررسی و مقایسۀ دقت برآورد تبخیر و تعرق واقعی کاربریهای مختلف اراضی، بهوسیلۀ الگوریتم توازن انرژی در سطح زمین (سبال) در مقایسه با مقادیر محاسبهشده بهروش فائو - پنمن- مانتیث با ترکیب دو سنجندۀ MODIS و Landsat در شهرستان ملایر است."