Abstract:
هدف محوری این مقاله بررسی ارتباط میان تمرکز بازار و قیمت با استفاده از یک تابع تجزیه
پذیر نسبت به قدرت بازاری و کارایی می باشد. برای بررسی این ارتباط، بازار سیمان ایران مورد
بررسی قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که شدت تمرکز چهار بنگاه برتر محاسبه
شده براساس هر سه متغیر، یعنی فروش، ارزش افزوده و نیروی کار روند کاهشی در طی زمان داشته
است. همچنین روند شاخص هرفیندال- هیرشمن نیز همسو با تغییرات نسبت تمرکز چهار بنگاه برتر
می باشد، بر این اساس می توان نتیجه گرفت که شدت رقابت در این صنعت در طی سال های 1375
تا 1387 بشدت افزایش داشته است. از طرفی کشش قدرت بازاری در بازار سیمان تقریبا7/0 است و
نشان می دهد که هر یک درصد افزایش در شاخص هرفیندال، حدود 7 درصد قیمت بازار (به دلیل تغییر در قدرت بازاری) افزایش می یابد و کشش کارایی در این بازار 4/0 درصد است و بیانگر آن است که یک درصد افزایش در شاخص هرفیندال باعث کاهش قیمت در حدود درصد به دلی ل افزایش کارایی در بازار می شود. از این رو بطور کلی افزایش در تمرکز در بازار سیمان، قیمت را افزایش می دهد. همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد که تمرکز یک تابع افزایشی از واریانس هزینه ها در بنگاه های موجود در بازار است.
Machine summary:
همچنین روند شاخص هرفیندال- هیرشمن نیز همسو با تغییرات نسبت تمرکز چهار بنگـاه برتـر می باشد، بر این اساس می توان نتیجه گرفت که شدت رقابت در این صنعت در طی سال هـای ١٣٧٥ تا ١٣٨٧ بشدت افزایش داشته است .
شاخص تمرکز براساس تعـداد بنگاههـای فعـال در صنعت سیمان و توزیع سهم بازاری میان آنها به محقق در راستای سـنجش انـدازه رقابـت کمـک مـی نماید اما ایراد این شاخص آن است که به قدرت بازاری اعمال شده بدلیل ایجاد شکاف میـان قیمـت و هزینه نهایی توجه ندارد.
همچنین در این مقاله با استفاده از یک تابع تجزیه پذیر، اثر تغییرات تمرکز بر قیمت با توجه به قدرت بـازاری و کارایی هزینه در صنعت سیمان ایران بررسی شده است .
1Market Power Effect 2Cost Efficiency Effect جدول(٩)-سنجش قدرت بازاری و کارایی هزینه در صنعت سیمان ایران (رجوع شود به تصویر صفحه) منبع : پژوهش جاری ٦- جمع بندی یک پرسش پایه در اقتصاد صنعتی، درباره ارتباط میان تمرکز بازار و قیمـت محصـول مـی باشـد.
این کشش در بازار سیمان تقریبا ٠/٧ است و نشان مـی دهـد کـه هـر ١% افـزایش در شـاخص هرفیندال، حدود ٧ درصد قیمت بازار (به دلیل تغییر در قدرت بازاری) را افزایش می دهد.
با توجه به یافته های فوق مشاهده می شود که بازار سیمان دارای ساختار رقابت موثر می باشـد و یکی از دلایل این مساله به تعداد قابل توجه بازیگران و حـداقل موانـع ورود در ایـن بـازار مـرتبط مـی باشد.