Abstract:
زمین لرزه پدیدهای است، طبیعی که به خودی خود، میتواند قابلیت بحران نداشته باشد. آمادگی و برنامهریزی دقیق برای تخمین آسیبپذیری و کنترل و کاهش زلزله میتواند تعیین کننده درجه بحران باشد. در نتیجه برآورد ریسک و ارزیابی آسیب پذیری لرزه ای یک شهر نیز از موضوعات مهم و اساسی محسوب می شود. که پژوهش حاضر با رویکرد توسعه ای - کاربردی و ترکیبی از روش میدانی و کتابخانه ای و با بکار گیری روش کمی VIKOR اقدام به بررسی موضوع در استان ایلام نموده که نتایج نشان داده است شهرستان های استان از نظر تراکم جمعیتی، باسواد و غیره که هر کدام نقش موثری در آسیب پذیری دارند می تواند در رتبه آسیب ناشی از زلزله موثر واقع گردیده اند. مدل های VIKOR و GIS نشان می دهد مناطقی که در این شاخص ها وضعیت آنها نسبت به دیگر مناطق بالاتر بوده (مازاد از استاندارد تعریف شده)، به سود منطقه نبوده و در صورتی این مازاد به سود منطقه است. به لحاظ آماری میانگین میزان VIKOR بدست آمده برابر ۰.۱۲۵ درصد بوده است. گرچه خود این میزان بیانگر وضعیت نامناسب موضوع می باشد. اما با همین میزان مناطقی هستند که میزان VIKOR آنها بسیار کوچکتر از میانگین بوده است. که شامل شهرستان های دهلران، ایوان و ملکشاهی می باشد.
Any imbalance in intra-city systems (urban spatial and urban areas) and external systems of the city (near and far-reaching districts of the city and region) causes its uncertainty and instability. As a result, estimating the risk and assessing the seismic vulnerability of a city is also considered as a major issue. The present study, with the developmental-applied and combination of field and library methodology and using the VIKOR method, has studied the issue in Ilam province. The results show that the cities of the province in terms of demographic density, literacy, etc. Each of them has an effective role in vulnerability, they can be effective in the damage caused by the earthquake. VIKOR and GIS models show that the regions in which these indicators are higher than other areas (surplus of defined standard) is not in the benefit of the region and if this surplus is in the benefit of the region. Statistically, the average VIKOR score was 0.125%. Though this amount expresses the situation inappropriately. But there are areas where VIKOR levels are much smaller than the average. Which includes the Dehloran, Ivan and Maleshahi cities
Machine summary:
سنجش و ارزيابي کمي آسيب پذيري شهري در برابر زلزله نمونه موردي : استان ايلام دريافت مقاله : ٩٧/١١/٢٦ پذيرش نهايي: ٩٨/٢/٢٠ صفحات : ٢١٢-١٩٧ سجاد بازدار: دانشجوي دکترا جغرافيا و برنامه ريزي شهري، واحد سمنان ، دانشگاه آزاد اسلامي، سمنان ، ايران .
در نتيجه شناخت شيوه هاي نيل به پايداري، به وسيله الگوهاي مختلف کاهش آسيب پذيري در برنامه ريزي و مديريت سوانح وارد شده است و جايگاهي مناسب در سياست گذاريهاي ملي هر کشور يافته است ، تا شرايط مطلوبي را براي کاهش کارآمد و مؤثرتر خطرات در سطوح مختلف مديريت سوانح بخصوص مديريت زلزله به دليل خسارات وسيع و ناهنجاريهاي گسترده اجتماعي ايجاد نمايند(٥٨ :٢٠١٤ ,Chang).
نسبت جمعيت شهر ايلام و شهري ايران طي سال هاي ١٣٣٥- ١٣٩٥ (رجوع شود به تصویر صفحه) وضعيت فعاليت در ايلام در سه گروه ١) شاغلين بر اساس نوع فعاليت ؛ ٢) شاغلين بر اساس تحصيلات و ٣) جمعيت ١٠ ساله و بيشتر به شرح اسکال ( ٤ و ٥) زير ارائه گرديده است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل (٨) سطح بندي ميزان Qi با استفاده از مدل VIKOR در استان ايلام به تفکيک شهرستان مرتب کردن گزينه ها بر اساس مقادير R،S و Q انجام اين مرحله مرتب کردن مقادير از کوچک به بزرگ ميباشد.
نتيجه گيري پژوهش حاضر با رويکرد توسعه اي – کاربردي اقدام به بررسي برآورد ريسک و ارزيابي آسيب پذيري لرزه اي يک شهر در استان ايلام اقدام نموده که نتايج نشان داده است شهرستان هاي استان از نظر تراکم جمعيتي، باسواد و غيره که هر کدام نقش موثري در آسيب پذيري دارند مي تواند در رتبه آسيب ناشي از زلزله موثر واقع گرديده اند.