Abstract:
غرب آسیا از مهمترین نقاط روی کره زمین است که از دلایل اهمیت آن منابع سرشار انرژی، پل ارتباطی شرق و غرب دنیا، خاستگاه ادیان بزرگ الهی و تنوع قومی و نژادی است. حضور نامشروع قدرتهای فرامنطقهای موجب بروز ناامنی در منطقه شده و تحولات اخیر موجب شده اوضاع سیاسی و نظامی آن از هر دورهای پیچیدهتر گردد و طی بیش از یک دهة اخیر، منازعات گوناگونی را شاهد باشد. امروزه، عملیات روانی از جایگاه ممتازی برخوردار است و در سطوح تاکتیکی، عملیاتی و راهبردی به کار میرود. شناسایی تاکتیکهای عملیات روانی در منازعات منطقهای به دلیل اینکه میتواند قدرت پیشبینی موارد مشابه و ارتقای تصمیمگیری را به دنبال داشته باشد بسیار مهم است. لذا، شناسایی و اولویتبندی تاکتیکهای عملیات روانی به کار رفته در سطح راهبردی، توسط بازیگران منازعات منطقهای غرب آسیا (2017 – 2003 م) هدف این تحقیق است. در این تحقیق توصیفی که با رویکرد آمیخته از کیفی به کمی انجام گرفته است، با مراجعه به منابع کتابخانهای، مبانی نظری تأمین گردید. آنگاه، از طریق مصاحبه، مهمترین منازعات منطقهای 2017- 2003 میلادی و تاکتیکهای سطح راهبردی عملیات روانی در این منازعات شناسایی شدند. سپس با توزیع پرسشنامه در بین جامعه آماری، صحت یافتهها مورد آزمون قرار گرفت که مؤید تاکتیکهای احصاشده و معیارهای رتبهبندی آنهاست. آنگاه، با اتکا به شیوه تحلیل سلسلهمراتبی اقدام به اولویتبندی تاکتیکهای شناساییشده گردید. در نتیجه، تاکتیکهای بزرگنمایی، جعل، فریب، ماساژ پیام و ارعاب شناسایی شدند که از این میان، تاکتیک بزرگنمایی با وزن نهایی 38/0 اولویت یکم را در فرآیند تحلیلی به دست آورد.
West Asia is one of the most important regions on the globe. The reasons for its importance include the abundant resources of energy, being the east-west connecting bridge, cradling major religions in the world and its ethnic diversity. The illegitimate presence of powers in the region has caused insecurity and the recent developments have made the political and military situation in the region more complicated than ever and have contributed to various conflicts in the region. Today, psychological operations have gained a lot of attention and are conducted in the strategic, operational and tactical levels. The identification of psyops in the regional conflicts is of great importance since it can promote decision-making to predict similar instances. Therefore, the main aim of this research is the identification and prioritization of the strategic-level psyops applied by actors in regional conflicts (2003 – 2017). In this research which is done in a descriptive method and mixed-method approach (qualitative to quantitative), the literature was obtained from library sources. Then, through interviews with the scholars, the most important regional conflicts from 2003 to 2017 and the PSYOP tactics applied in them were identified. The identified tactics and criteria were tested and confirmed through a questionnaire. Finally, the tactics were prioritized by use of the Analytical Hierarchy Process (AHP). The results show that five main tactics have been majorly used in the regional conflicts which are: exaggeration, forging, deceit, message massage, and intimidation among which, exaggeration turned out to be the most important gaining a composite weight of 0.38.
Machine summary:
از اين رو، اين پژوهش تلاشي اسـت کـه هـدف اصلي آن «شناسايي و اولويت بندي تاکتيـک هـاي عمليـات روانـي بـه کاررفتـه در سـطح راهبردي ، توسط بازيگران منازعات منطقه اي غـرب آسـيا (٢٠١٧ – ٢٠٠٣ م )» اسـت کـه بدين منظور عمليات رواني سطح راهبردي در قلمروي زماني و مکان مورد نظر را بررسي خواهد کرد.
در پژوهش ديگري به سال ١٣٨٧ هجري شمسي، سـيد اسـحاق حسـيني معصـوم پايان نامه کارشناسي ارشد دافوس خود را با موضوع «راه کارهاي مقابله با اثرات ابزارهـاي تبليغاتي آمريکا در عمليات رواني عليه جمهوري اسلامي ايران » بـه ايـن نتيجـه رسـانيده است که استفاده و بهره برداري از اينترنت بومي، ماهواره ها و رسانه هاي سمعي و بصـري بومي و فرهنگ سازي بر اثرات ابزار شبکه جهاني اينترنت (ترويج فساد و فحشا، افـزايش دين گريزي و...
ش ) در مقاله «الگوي مـدرن عمليات رواني آمريکا عليه جمهوري اسلامي ايران »، تلاش کرده است عمليات روانـي از ديدگاه امنيت ملي را در چارچوب رويکرد تهديد نرم مورد بررسي قرار دهـد و بـالاخره اينکه در مقاله اي به قلم پريسا کريمـينيـا کـه در سـال ١٣٨٦ هجـري شمسـي در مجلـه «مطالعات عمليات رواني» منتشر شده و عنوان آن «درس هاي برگرفته از تجارب عملياتي اخير آمريکا» اسـت ، محقـق روش هـاي عمليـات روانـي در عمليـات نظـامي آمريکـا در افغانستان و عراق را به بررسي گذاشته است .