Abstract:
صنعتی شدن در ایران همانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه مزایا و معایب متعددی را به همراه داشته است. این در حالی است که حتی در بهترین حالت نیز اگرچه نمیتوان معایب این مسیر را به صفر رساند اما میتوان زمینۀ حداقلسازی آنها را فراهم نمود. در این میان، حوادث صنعتی از معایب اساسی صنعتی شدن بدون ایجاد فرهنگ خاص آن بوده و شواهد موجود نشان میدهد که این حوادث در ایران نسبت به استانداردهای جهانی بسیار بیشتر است. این موضوع نیز خود میتواند نشأت گرفته از عدم وجود مهارت لازم نیروی انسانی شاغل در بخش صنعت باشد. با چنین رویکردی، این مقاله کوشیده است تا تأثیر ترکیب مهارتی نیروی انسانی شاغل در صنایع تولیدی ایران را بر حوادث صنعتی بررسی کند. این بررسی در مناطق ایران صورت گرفته است. ترکیب مهارتی نیروی انسانی شاغل در صنایع تولیدی مناطق ایران نیز با معیارهای چهارگانه مهارتی کارگران ساده، کارگران ماهر، تکنسینها و مهندسین اندازهگیری شد. این مقادیر در ارتباط با نسبت شاغلین صنعتی به حوادث صنعتی ناشی از کار در استانها ارزیابی شده و این ارزیابی با استفاده از روش اقتصادسنجی پنل دیتا صورت گرفته است. بر خلاف انتظار، نتایج این تحقیق نشان داده است که با افزایش سهم کارگران ماهر در نیروی انسانی بخش صنعت استانها، نرخ حوادث ناشی از کار افزایش یافته و این در حالی است که همسو با انتظار، با افزایش سهم تکنسینها و مهندسین در نیروی انسانی بخش صنعت استانها، نرخ حوادث ناشی از کار کاهش یافته است. این نتیجه مبین عدم همسویی تعریف مهارتی در بخش صنعت با مهارتهای لازم برای پیشگیری از حوادث ناشی از کار است. از نظر سیاستگذاری نیز این یافته لزوم توجه به مهارتهای پیشگیری از حوادث را دو چندان کرده است و این وظیفهای است که سازمان آموزش فنی و حرفهای متولی آن است.
Industrialization in Iran like many of developing countries has brought numerous advantages and disadvantages. However in best condition, it is not possible to eliminate disadvantages but it is possible to minimize them. Industrial accidents are fundamental disadvantages of industrialization without developing its specific culture. And new researches show that number of these accidents in Iran are much more than global standards. This can be caused by the lack of necessary skills of human resources in industry sector. With such an approach, this study has tried to investigate the impact of skills composition of human resources on industrial accidents in Iranian manufacturing industries. The study has coverd all provinces of Iran. The skills combination was measured by 4 criteria; simple workers, skilled workers, technicians and engineers. And that was evaluated in association with proportion of industrial employees to work-related industrial accidents by using panel data econometrics approach. Unexpectedly, the results of this investigation showed that by increasing the proportion of skilled workers in industrial employees, the rate of work-related accidents has increased whereas as expectated by increasing the proportion of technicians and engineers in industrial employees, rate of work-related accidents has decreased. This indicates the inconsistency between definition of proficiency/skill in industry sector and necessary skills for prevention of work-related accidents. In term of policy making, this finding calls for more attention to skills concerning accident prevention. Iran Technical and Vocational Training Organization is in charge of it.
Machine summary:
ترکیب مهارتی نیروی انسانی شاغل در صنایع تولیدی مناطق ایران نیز با معیارهای چهارگانه مهارتی کارگران ساده، کارگران ماهر، تکنسینها و مهندسین اندازهگیری گردیده و این مقادیر در ارتباط با نسبت شاغلین صنعتی به حوادث صنعتی ناشی از کار در استانها ارزیابی شده و این ارزیابی با استفاده از روش اقتصادسنجی پنل دیتا صورت گرفته است.
بر این اساس، میتوان فرضیههای مورد آزمون در این پژوهش را به صورت دو فرضیه ذیل ارائه نمود: فرضیه اول: با افزایش سهم کارگران ماهر در نیروی انسانی بخش صنعت استانها، نرخ حوادث ناشی از کار کاهش مییابد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) دادهها و توصیف آنها برای تخمین مدل شماره (2) دادههای متغیر وابسته (حوادث ناشی از کار) و متغیرهای چهارگانه سطوح مهارت مورد استفاده قرار گرفته و این دادهها برای سال 1391 در جدول شماره (1) بر حسب استانها نشان داده شده است.
نسبت شاغلان صنعتی به حوادث ناشی از کار در ایران: 1391 يافتهها نتایج حاصل از برآورد تأثیر سهم کارگران در سطوح مهارتی بر حوادث ناشی از کار در استانهای کشور و مطابق با مدل شماره (2) که با روش اقتصادسنجی دادههای تلفیقی (پنل دیتا) تخمین زده شده، در جداول (2) و (3) ارائه گردیده است.
این در حالی است که مطابق با فرضیه شماره (2) و با نگاهی دیگر میتوان تأثیر سهم کارگران تکنسین و مهندس را بر حوادث ناشی از کار مورد بررسی قرار داد و این نیز در جدول (3) نشان داده شده است.
نتایج این تحقیق نشان داده که با افزایش سهم کارگران ماهر در نیروی انسانی بخش صنعت استانها، نرخ حوادث ناشی از کار افزایش یافته است.