Abstract:
تا پیش از عصر مشروطیّت, معشوق شعر فارسی، غالبا با سیمایی کلّی، مبهم، فاقد هویّت عینی و غرق
در هالهای از تقدّس و رازناکی در شعر شاعران تجلّی مییافت. اما از عصر مشروطه با ظهور
گفتمانهای تازه، از جمله توجه به جایگاه زن و فردیّت او در عرصة جامعه و خانواده، ماهیّت معشوق
دگرگون شد و چهرهای ملموس و عینی یافت، آن معشوق رازآمیزء آرمانی و آسمانی، مبدّل به
معشوقی زمینی و این جهانی شد با جلوههای مادی و محسوس. در کنار گونههای متنوّع معشوق که
در میراث شعری یک قرن اخیر تجلّی یافتهاند؛ به تبع توجه به نقش زن و باز تعریف نظام خانواده، به
گونهای دیگر از معشوق مواجهایم که همانا همسر واقعی شاعر است. معشوقی که وجود تابوهای
فرهنگی و اخلاقی و نیز دیگر عوامل اجتماعی از جمله فاصلة موجود بین عشق و زناشویی» مانع
ظهور و بروز آن در اشعار عاشقانة کلاسیک میشد. در این مقاله به شیوة تحلیلی - توصیفی در پی
باز نمودن ابعاد و آفاق این گونه عشقورزی در غزلیّات حسین منزوی از منظر فردیّت عشق، بودیم و
به این نتیجه رسیدیم که در پرتو تغییر و تکامل ساختارهای فکری و فرهنگی و نیز تحوّل در نظام
زیبایی شناختی شعر معاصر, فردیّت در جایگاه درخور تامّلی قرار گرفته است.
Machine summary:
با ظهور، انقلاب مشروطه که همزمان با آغاز تحوّلات جدید در ایران است، ادبیّات نیز با دگرگونیهای گسترده و غیرقابل بازگشتی همراه شد و هم پای دنیای نو، نمودهای اندیشۀ مدرن و از جمله «فردیّت»- که از اساسیترین ویژگیهای ادبیّات خلّاقانۀ مدرن است– خود را به نمایش گذاشت و پس از مشروطه، با حضور و رواج مکاتب سیاسی و اجتماعی جدید، هم چنین انسان شناسی و روان شناسی علمی، تعریف جدیدی از انسان و جامعه به دست آمد و نوع زیست اجتماعی و فردی ایرانیان را دگرگون ساخت که از جمله آنها، توجّه به «فردیّت» بود.
در این شعر نیز تمام مشخّصات فردیّت ونگاه مدرن وجود دارد و شاعر با درک زمان و مکان و حساسیّتهای هنری به آفرینش این اثر پرداخته است: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} غزل 435 نیز یکی دیگر از مهمّترین شعرهای منزوی در ارتباط با جامعه و سیاست است.
منزوی در غزلهای عاشقانۀ خود این موضوع را متذکّر میشود که در نهایت، عشق با نوعی حیرت و تنهایی همراه است: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} یکی از مهمّترین ویژگیهای شعر منزوی این است که او کمتر احکام قطعی صادر میکند.
او بدون عتاب و خطاب با جهان بر خورد میکند و تنها تلاش خود را برای اصلاح آن چه از نظر او مخدوش است نشان میدهد: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} نتیجهگیری فردیّت یکی از عناصر مهمّ در ادبیّات مدرن است که در این تحقیق تلاش شد تا به عنوان یکی از مهمّّترین تفاوتهای ادبیّات سنّتی و ادبیّات مدرن مورد بررسی قرار گیرد.