Abstract:
متن‌کاوی سور قرآنی در جهت اخذ غرض سور، از جمله مباحث مهم در تفسیر آن‌ها بوده که از دیرباز مورد تحلیل و بررسی اندیشمندان اسلامی قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف کشف غرض سورۀ مبارکۀ احزاب سعی در ارائۀ سیاق درونی و تفهیم غرض اصلی سوره را داشته است. به منظور دست‌یافتن به این مهم، این پژوهش با روش تحلیلی-توصیفی با رویکرد کتابخانه‌ای به تبیین و تحلیل سیاق و ساختار محتوایی و مضامین درونی و ارکان آن به منظور کشف غرض کاربردی سوره پرداخته است. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که سورۀ مبارکۀ احزاب با توجه به مدنی بودن آن در دو بعد شناختی و کاربردی، دارای غرض منحصر به فردی است؛ چرا که در مرحلۀ مدنیّت اسلام به مرحله‌ای رسیده که افراد نیازمند تقویت ایمان و نمود یافتن آن در اعمال خود و به عبارتی به دنبال اتخاذ راهکار برای مسئله و موضوعی هستند. لذا غرض از این مهم در بعد بنیادی و شناختی «خداشناسی در پرتو ایمان راسخ و تقوا محوری» و نیز در بعد عملی و کاربردی دارای غرض «اطاعت از خدا و رسول او (انجام اعمال صالح) و پیروی ننمودن از غیر حق» بوده است.
One of the main methods in the interpretation of the Holy Qur’an, being discussed and analyzed by Muslim commentators throughout history, is exploring the texts of chapters to discover their main theme. This paper aims to explore the main theme of Surah Al-Ahzab for revealing its intra- textual context. Based on the descriptive-analytical method and as a library research, the paper clarifies and analyzes the context, the content structure, the internal motifs, and the main parts of the Surah to discover its practical aim. Findings show that Surah Al-Ahzab cognitively and functionally has a particular purpose, due to its being Madani. The reason is that in the civilized stage, Islam reached a position where people needed to strengthen their faith and manifested it in their actions. That is, they sought to find a solution to a particular issue. Therefore, the fundamental and cognitive purpose is “theology in the light of firm faith and piety” and the practical and functional purpose is “obeying God and His Messenger (doing righteous deeds) and not following the evil”.
Machine summary:
از اين رو، محققاني چون برهان الـدين بقـاعي در کتاب نظم الدرر في تناسب الايات و السور از متقدمان و علامه طباطبايي در الميزان فـي تفسير القرآن ، سيد قطب در في ظلال القرآن و سعيدالحوي در الأساس فـي التفسـير، از جمله متأخران عرصه پژوهشي (ساختارشناسي يک سوره ) بوده اند که هريـک بـا رويکـرد ويژه اي به اين مسئله پرداخته اند.
٢. سياق درون متني سورٔە احزاب رويکرد کلي سورٔە احزاب نحؤە مواجهه پيامبر صليلله عليه وآله با ايذاء منافقـان و مشـرکان با محوريت جنگ احزاب بوده به اين معنا که در آيات ابتدايي پيـامبر صـليلله عليـه وآلـه را بـه اطاعت از فرامين الهي و تقواي الهي و توکل بر خداونـد و پيـروي نکـردن منافقـان امـر نمـوده اسـت .
١. سياق اول : ابطال رسومات جاهليت با توجه به شأن نزول سوره و رد خواستۀ منافقان از جانب رسول خدا صليلله عليه وآلـه ، اعمـال فشار آنان بر رسول خدا صليلله عليه وآله به بهانۀ اقدام آن حضرت به ازدواج بـا زينـب ، مطلقـه پسر خواندٔە خود (زيد)، (اقدامي مخالف با فرهنگ جاهلي و متعصبانۀ حاکم بـر جامعـه ) بيشتر شد که با استفاده از رسومات جاهلي چون ظهـار و ازدواج بـا همسـر پسـرخوانده همراه بوده و طيفي از مؤمنان ضعيف الايمان را با ايـن جريـان همـراه سـاخته اسـت .
Keywords:
اطاعت
،
تقوا
،
ایمان
،
عمل صالح
،
خداشناسی
،
سورۀ احزاب
Surah Al-Ahzāb
،
Piety
،
faith
،
theology
،
Obedience
،
righteous deed
Automated keywords:
رسول خدا صلیلله علیه وآلـه
،
صلیلله علیه وآلـه
،
پیامبر صلیلله علیه وآلـه
،
منافقان
،
احزاب
،
خدا
،
رسول خدا صلیلله
،
بـا
،
پیامبر خدا صلیلله علیه وآلـه
،
پیامبر اسلام صلیلله علیه وآلـه
(
, 
, 
)
