Abstract:
کشورهای غرب آسیا بدلیل مواجهه با معضلات امنیتی متنوع، نیازمند سازوکار برون رفت از این وضعیت هستند که ازجمله آن میتوان به تأسیس یک رژیم امنیت دسته جمعی اشاره کرد. در این پژوهش تلاش بر این است تا با شناسایی فرصتها و چالشهای فراروی کشورهای منطقه، به این سوالها پاسخ دهیم که رژیم امنیت دسته جمعی چیست و بسترهای ایجاد یک رژیم امنیت دسته جمعی در این منطقه وجود دارد؟ متغیرهای محیطی و عوامل همگرا یا واگرا برای ایجاد چنین رژیمی کدامند؟ برای پاسخ به این سؤالات، با استفاده از پارادایم تفسیری و بهره گیری از روشهای محیط شناسی و تحلیل مضمون، تلاش شد تا ضمن تحلیل دادهها، مولفههای دخیل در مساله پژوهش تعیین شود. از این رو، هدف اصلی این پژوهش شناخت عوامل مؤثر، ظرفیتها و تواناییهای کشورهای منطقه در تأسیس یک رژیم امنیت دسته جمعی است. بر این مبنا، تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع توسعهای- کاربردی است. بررسی اسناد و مدارک و تجزیه و تحلیل محیط ما را به این نتیجه رهنمون میسازد که دستیابی به سازوکار واحد جهت تأمین نیازهای امنیتی کشورهای غرب آسیا یکی از اولویتهای مهم منطقهای است و در ایجاد رژیم امنیت دسته جمعی، عوامل واگرا همچون عدم ثبات در سیاست خارجی و رقابت میان کشورهای منطقه، و عوامل همگرا نقش ایفاء میکنند.
West Asian countries faced with a variety of security problems and need a way out of this situation, including the establishment of a collective security regime. In this study, we try to identify the opportunities and challenges facing the countries of the region, to answer the questions: what is the collective security regime and is there a basis for creating a collective security regime in this region? What are the environmental variables and convergent or divergent factors for creating such a regime? To answer these questions, by using the interpretive paradigm and Environmental survey and Content analysis methods , attempts was made to analyze the data to determine the components involved in the research problem. Therefore, the main purpose of this study is to identify the effective factors, capacities and capabilities of the countries in the region in establishing a collective security regime. Based on this, the present study is of a development-applied type in terms of purpose. Examination of documents and analysis of our environment leads us to the conclusion that achieving a single mechanism to meet the security needs of West Asian countries is one of the important regional priorities and in creating a collective security regime, divergent factors such as instability in foreign policy and Competition between countries in the region, and convergent factors such as religious, cultural, social, and geographical affinities play important role.
Machine summary:
بررسي اسناد و مدارک و تجزيه وتحليـل محـيط مـا را بـه ايـن نتيجـه رهنمـون ميسازد که دستيابي به سازوکار واحد براي تأمين نيازهاي امنيتي کشورهاي غرب آسيا يکي از اولويـت هـاي مهـم منطقه اي است و در ايجاد رژيم امنيت دسته جمعي ، عوامل واگرا همچون عدم ثبات در سياست خـارجي و رقابـت ميان کشورهاي منطقه و عوامل همگرا نقش ايفا مي کنند.
علي آدمي و نيما رضايي در مقالۀ «ماهيت و ابعاد رژيـم ضـمني غيررسـمي امنيـت منطقه اي جمهوري اسلامي ايران در منطقه غـرب آسـيا» کـه در فصـلنامۀ پـژوهش هـاي سياسي جهان اسلام زمستان ١٣٩٥ - شماره ٢١ چاپ شده نشان داده انـد کـه علـت اصـلي شکل دهي رژيم ضمني و غيررسمي امنيت منطقه اي تحت عنوان «محـور مقاومـت » توسـط جمهوري اسلامي در منطقۀ غرب آسيا متشکل از بازيگران دولتي و غيردولتي مانند سـوريه ، حزب الله لبنان ، گروه هاي چندگانـۀ مقاومـت در عـراق ، انصـارالله يمـن ، جنـبش صـابرين ، جنبش جهاد اسلامي و حماس در فلسطين اين است تا بتواند امنيت نسبي خـود و متحـدان را افزايش دهند و درنتيجه بقاي خود و ديگر اعضاي رژيم در مقابل تهديد ايالات متحده و ديگر تهديدات منطقه اي حفظ کنند.