Abstract:
هدف نوشتار حاضر، واکاوی آسیب های فرهنگی- اجتماعی عرفان حلقه در ایران از یکسو و ارایه راهبردهای مدیریتی در این خصوص، از سوی دیگر است. در این مطالعه، با استفاده از تکنیک مصاحبه، داده ها و اطلاعات گردآوری شده است. جامعه هدف پژوهش مشتمل بر دو گروه، مروجان و اعضای جریان نوپدید عرفان حلقه در ایران و نیز، خبرگان و متخصصان در حوزه مورد مطالعه می باشد. حجم نمونه با استفاده از روش اشباع نظری و از هر گروه 30 نفر جهت مصاحبه انتخاب شد. شیوه نمونه گیری به صورت غیراحتمالی (نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی)، صورت گرفت. داده های گردآوری شده با استفاده از شیوه تحلیل محتوای کیفی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن است که مهمترین آسیب های فرهنگی عرفان حلقه در ایران شامل: دین ستیزی و تضعیف اعتقادات دینی، نفی و تعالی زدایی از خداوند، ترویج قرایتی نوین از اسلام، شخصی سازی دین، مخدوش کردن چهره عرفان اصیل و حقیقی، تناسخ باوری، ترویج سبک زندگی مبتنی بر فردگرایی و لذت دنیایی، تحت الشعاع قراردادن هویت اسلامی، و مهمترین آسیب های اجتماعی آن شامل خودکشی، طلاق، شکاف و از هم گسیختگی خانوادگی، سوءاستفاده و کلاهبرداری، کاهش اعتماد اجتماعی، از دست دادن موقعیت اجتماعی، تضعیف شعایر و آیین های مشترک، آسیب رساندن به نزدیکان، انزوا طلبی و گریز از مسیولیت اجتماعی، سرسپردگی محض، ارتکاب مفاسد اخلاقی و اجتماعی، ارتباط با نامحرم، کلاهبرداری، مشکلات و اتخلافات خانوادگی و... می باشد. مهمترین راهبردهای مدیریتی این جریان نوپدید شامل آگاهی بخشی و اطلاع رسانی، تقویت بنیه ی اعتقادی و معنوی، توسعه سرمایه اجتماعی، مدیریت اوقات فراغت، تقویت کارکرد نهادهای ذیربط، تقویت نهادی، کاهش آسیب های اجتماعی، سرسپردگی محض، سوء استفاده و کلاهبرداری می باشد.
The purpose of this article is to investigate the socio-cultural harms of ring mysticism in Iran on the
one hand and to provide management strategies in this regard, on the other hand. In this study, data and
information were collected using the interview technique. The target population of the study consists of two
groups, promoters and members of the emerging current of ring mysticism in Iran, as well as experts and
specialists in the field. The sample size was selected using saturation method and 30 people from each group
were interviewed. Sampling method was non-probability (targeted sampling and snowball). The collected data
were analyzed using qualitative content analysis. The findings indicate that the most important cultural harms of
ring mysticism in Iran include: anti-religionism and weakening of religious beliefs, denial and exaltation of God,
promotion of a new reading of Islam, personalization of religion, distortion of the face of genuine mysticism,
reincarnation, promotion of lifestyle based Individualism and worldly pleasures are overshadowed by Islamic
identity, and its most important social ills include suicide, divorce, family rupture, abuse and fraud, declining
social trust, undermining common rituals and so on. The most important management strategies of this emerging
trend include awareness and information, strengthening the doctrinal and spiritual strength, development of
social capital, leisure management, strengthening the functioning of relevant institutions, and so on.
Machine summary:
از ميان جريان هاي فرهنگي مختلف در کشور، آنچه مدنظر نوشتار حاضر است ، جريان هاي فرهنگي نوپديد تحت عنوان «فرق نوظهور» و مشخصا «عرفان حلقه (کيهاني)» ميباشد که در سال هاي اخير در ايران ، رشد چشمگيري داشته و از جمله موفق ترين اين جريان ها در جذب افراد مختلف بوده و در عين حال معروفترين جريان ديني و معنوي در کشور محسوب ميگردد و اين قابليت را داراست که چندين کارکرد را در عين حال انجام دهد که از جمله ميتوان به مواردي چون : الف ) معنابخشي از طريق ارائه يک نظام عقيدتي جامع و فراگير؛ ب ) ايجاد تعلق جمعي و وابستگي گروهي؛ ج ) آرامش بخشي و تسکين دهندگي؛ د) درمانگري؛ م ) امکان نايل شدن به مقام مربي براي سرپرستي يک حلقۀ جديد به عنوان زير مجموعه جريان اصلي و..
در کنار زمينه هاي ذکر شده ، پژوهشگران از بسترهاي و زمينه هاي اقتصادي نيز غافل نبوده و اذعان داشته اند که يکي از سازوکارهاي جذب افراد به جريانهاي نوپديد، سازوکار اقتصادي است ؛ چرا که جريان هاي مذکور، در تبليغات خود به دليل رشد 1 Michael Langon فزاينده مشکلات اقتصادي مردم و جامعه و با سوء استفاده از اين شرايط ، قول بر طرف کردن مشکلات اقتصادي داده و مدعي هستند که با اتکاء به ايجاد تغيير نگرش افراد و آموزه هايشان ، ميتوانند معضلات اقتصادي آنها را بر طرف نمايند(سينگر، بيتا: ٧٥).