Abstract:
تصوف چیست؟در صبر آرمیدنطمع از جمله عالم بریدن(12/ب 2834)به علت نقش مهمی که صبر در تکامل معنوی و اجتماعی بشر بر عهده دارد خداوند در
آیات متعددی از قرآن کریم درباره آن صحبت کرده و در اوضاع و احوال گوناگون فردی و
اجتماعی بشر را به داشتن صبر فرا خوانده است.صبر در عرفان و تصوف که دریافتی عمیق و ژرف از احکام الهی قران است بسیار مهم
شمرده میشود و در ادبیات عرفانی بازتاب وسیع و گستردهای داشته است. منظومههایی
که عطار نیشابوری عارف و شاعر مشهور قرن ششم هجری سروده از شاهکارهای بینظیر
ادبیات عرفانی زبان فارسی است.وی در این منظومهها اسرار سیر و سلوک را در قالب رمز
و نماد و گاهی حکایات و تمثیلهای متعدد بیان کرده است.در بینش عطار صبر در سیر و لوک نقش بنیادی و اساسی را بر عهده دارد و با شکوفا
کردن نیروها و قدرتهای الهی نهفته در روح موجب میشود که انسان از تنگنای هستی
محدود خود رها شود و به هستی نامحدود و مطلق پیوند بخورد.در این مقاله سعی نگارنده بر آن است که با استناد به آثار برجسته عطار از جمله
دیوان اشعار، منطق الطیر، الهینامه اسرارنامه، مصیبتنامه و مختارنامه اهمیت و نقش
صبر را در سیر الی الله از دید این عارف بزرگ بیان کند.
Machine summary:
"سنگ شکاف میکند در هوش لقای تو جان پر و بال میزند در طرب هوای تو آتش آب میشود، عقل خراب میشود، دشمن خواب میشود، دیده من برای تو جامه صبر میدرد، عقل ز خویش میرود مردم و سنگ میخورد عشق چو اژدهای تو (8/ص 438) 2-صبر در مقابل تجلی معشوق:بنابر اعتقاد صوفیه این نوع صبر نیز برای عاشق بسیار سخت است، رشید الدین میبدی در تفسیر کشف الاسرار در تفسیر عرفانی آیه 200 سوره آل عمران که خداوند میفرماید:یا ایها الذین آمنوا اصبروا و صابروا و رابطوا و اتقوا الله لعلکم تفلحونمیگوید:و قیل اصبروا فی الله و صابروا بالله و رابطوا مع الله، و صبر فی لله صبر عابدان است در مقام خدمت بر امید ثواب، صبر بالله صبر عارفان است در مقام حرمت بر آرزوی وصال، صبر مع الله صبر محبان است در حال مشاهدت در وقت تجلی، دیده در نظاره نگران، و دل در دیده حیران، و جان از دست مهر به فغان، پیر طریقت گفت الهی همگان در فراق سوزند و محب در دیدار، چون دوست دیدهور گشت محب را با صبر و قرار چه کار؟»(24/ج 2، ص 400)و عین القضاة میگوید:«اما صبر هم منقسم است الصبر فی الله دیگر است، الصبر لله دیگر است، الصبر مع الله سختتر از همه این صبرها باشد..."