سیر زندگی و احوال و آثار میرزا عبدالکریم رایض الدین اعجوبه زنجانی عارف برجسته ربع آخر قرن سیزدهم هجری Introduction and review

Abstract:

این مقاله به طور فشرده به سیر زندگانی و آثار و تحلیل افکار میرزا عبدالکریم رایض الدین اعجوبه از شخصیت های برجسته سلسله عرفانی ذهبیه، که از طریق معروف کرخی، دربان بارگاه و ارادتمند حضرت امام رضا (ع)، خود را به این امام همام منسوب می دارند، می پردازد. در ابتدا نام و نسبت، مولد و منشا، خانواده و فرزندان و مذهب و مشرب این عارف برجسته ربع قرن سیزدهم، مورد بحث قرار می گیرد. آن گاه در موضوع ورود او به سلسله ذهبیه و کسب فیض از محضر قطب وقت این سلسله، میرزا ابوالقاسم راز شیرازی، و رسیدن به مدارج بالایی از کشف باطنی و مقامات عرفانی و ماموریت او از طرف قطب یاد شده به نواحی آذربایجان بحث می شود. در بخش های پایانی، آثار و تالیفات و اشعار رایض الدین، و پراکندگی، نادرستی، و ابهام هایی که در انتساب حدود 43 جلد تالیف به وی، در منابع موجود و فهرست نسخه های خطی و چاپی وجود داشته، بررسی و با یک تقسیم بندی کلی، این آثار از هم تفکیک و حد و مرز درست این انتساب ها تعیین می گردد. همچنین اندیشه های محوری اعجوبه با نگاهی به جهان بینی عرفانی ذهبیه مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد.

Machine summary:

"پیر و مراد رایض الدین نیز در رساله‌ی مرصاد العباد خویش-که به عنوان دستور العمل مأموریت مریدش،رایض الدین و همراهان او به آذربایجان تألیف کرده-به این سطح علمی وی تصریح نموده است: «علاوه بر آن‌که آن جناب خود اهل فضل و فقه و حکمت و اجتهاد می‌باشند،می‌توانند مسایل شرعیه را از کتبمعتبره‌ی مبسوطه‌ی عربیه... میرزا ابو القاسم راز،در رساله‌ی یادشده درباره‌یسلوک رایض الدین در تهران چنین می‌گوید: «پس آن جناب فرزند ارجمند سعادتمند که چندین سال است در وادی عشق الهی به طلب و شوق کامل حرکتنموده،از علوم نقلیه و عقلیه و مباحث آنها چشم پوشیده و به حقیقت بی‌حاصلی تمام ماسوی الله رسیده و بهعین الیقین یافته‌اند که به جز تحصیل نور ولایت الهیه‌ی علویه علیه السلام،دیگر فایده‌ای معتدبها از برای انسان در هیچچیزی نیست... لزوم پیر و مرشد و راهنمای حقیقی در سلوک الی الله از لوازم سلوک است که عرفا بالاتفاق به آن معتقدند،امامرابطه‌ی قلبی و محبت و عشق ولی خدا در هر عصر که در نظر ذهبیه همان پیر طریقت و قطب وقت و واسطه‌ی فیضمیان امام معصوم(ع)و سالکان و طالبان جویای محبت الله است،در این سلسله تنها راه سلوک حقیقی دانسته شده وبدون رشته‌ی اتصال میان سالک و حجت و انسان کامل عصر که صاحب ولایت جزئیه و مقام هدایت و دست‌گیری بهواسطه‌ی نور روحانیت معصوم است،نجات و وصول به کمال امکان‌پذیر نیست."