Abstract:
نویسندگان داستان های مدرن برای رهایی از نا هنجاری های تمدن جدید به دنیای درون و ذهن که بس گسترده تر از دنیای بیرون است روی می آورند و به جای نمایش جدال های بیرونی و اجتماعی افراد داستانی، انعکاس دنیای درون و محتویات ذهنی شخصیت ها را مورد توجه قرار می دهند. واضح است که با گسترش روان شناسی و دریافت عمق و پیچیدگی روان انسان ها، ورود به دنیای ذهنیات با همان تکنیک های سابق داستان نویسی امکان پذیر نبوده است؛ بنابراین نویسندگان مدرن برای کشف و آشکارسازی ضمیر پنهان شخصیت ها به ابداع شگردهای جدیدی در داستان نویسی دست می یازند. این مقاله به روش کتابخانه ای نوشته شده است و با توجه به یافته های جدید درباب ماهیت ذهن و تکنیک های موجود برای انعکاس این یافته ها، یکی از نخستین آثار مدرن ذهن گرای فارسی، یعنی رمان شازده احتجاب هوشنگ گلشیری، را مورد بررسی قرار می دهد. مطابق این پژوهش، ذهنیت گرایی رمان شازده احتجاب بر دو محور خاطره و خیال بنا شده و در نتیجه منطق داستان برمبنای این دو محور پایه ریزی شده است. برای دستیابی به این مهم نویسنده از انواع تکنیک های انعکاس ذهن که با به کارگرفتن آن ها خواننده مستقیما با عملکردهای ذهنی شخصیت مواجه می شود استفاده می کند تا منطق ذهن گرای رمان را به بهترین وجه به نمایش بگذارد. این امر البته پیچیدگی رمان را نیز در پی دارد؛ پیچیدگی ای که باوجود تصور بسیاری از خوانندگان تعمد نویسنده نیست، بلکه در نتیجه نزدیک سازی ساختار رمان به ساختار ذهن به دست آمده است که با درک درست این ساختار می توان بر دشواری های موجود در این رمان فائق آمد.
The authors of modern stories for the deliverance from the deformity of the new civilization attend the inner world، which is more expanded than the external world. They disregard specific philosophies in art and life and try to display the subjective and psychological personalities. Moreover، instead of revealing social objective challenges of the characters، they aim at displaying the contents of the mind’s inner world. However، to describe the inner world and the mind with the same writing methods used formerly is not possible. Modern writers in order to show the twisted layers of the mind and its world have tried to introduce new ways of narration and story writing. Of course، using such methods may cause some complexity in the novel، but the writer does that deliberately to bring the structure of his novel close to the structure of the mind.This article is a library research highlighting the nature of the mind and presenting one of the first Persian modern subjective novelsShazdeEhtejab by HushangGolshiri. It attempts to discuss how this novel shows the hidden world of the characters and investigates in depth the basic techniques that reveal the mind and the innerworld of the characters.
Machine summary:
"بررسی تکنیکهای مدرن انعکاس ذهن در رمان شازده احتجاب مرتضی دماوندی* فاطمه جعفری کمانگر** چکیده نویسندگان داستانهای مدرن برای رهایی از ناهنجاریهای تمدن جدید به دنیای درون و ذهن که بس گستردهتر از دنیای بیرون است روی میآورند و بهجای نمایش جدالهای بیرونی و اجتماعی افراد داستانی،انعکاس دنیای درون و محتویات ذهنی شخصیتها را مورد توجه قرار میدهند.
این مقاله به روش کتابخانهای نوشته شده است و با توجه به یافتههای جدید در باب ماهیت ذهن و تکنیکهای موجود برای انعکاس این یافتهها،یکی از نخستین آثار مدرن ذهنگرای فارسی،یعنی رمان شازده احتجاب هوشنگ گلشیری،را مورد بررسی قرار میدهد.
البته روشهای دیگری نیز برای ارائۀ خودآگاه به شکل سنتی آن موجود بوده است که تعدادی از آنها عبارتاند از:نقل گذشته به صورت خاطرات،گفتگو با کسی، نوشتن به کسی یا خطاب به خواننده؛روایت ذهنی که به صورت سوم شخص و در زمان گذشته بیان میشود(مارتین،1382:105)؛شیوۀ تحلیل روایی که در این شیوه افکار شخصیت از صافی ذهن راوی میگذرد و کموبیش مورد تفسیر نیز قرار میگیرد (اسکولز،1372:115)؛تکگفتار سنتی و....
وی برای دستیابی به این امر از روشها و تکنیکهای مدرن انعکاس ذهن استفاده کرده است که در این پژوهش مورد بررسی قرار خواهند گرفت و از آنجا که نقش اساسی در بازتاب عوالم درونی و عملکردهای ذهنی شخصیتهای این داستان برعهدۀ دو عنصر خاطره و تخیل است،چگونگی بهکارگیری تکنیکهای ذهنگرایی در این دو مبحث پی گرفته خواهد شد.
6. نتیجهگیری رمان شازده احتجاب را میتوان یکی از نخستین آثار ذهنگرای مدرن فارسی دانست که در پی بازآفرینی حالات ذهنی و انعکاس درون شخصیتهای داستانی،به استفاده از تکنیکهایی روی آورده است که محتویات درونی ذهن و جدالهای درونی انسان را همچون اتفاقات داستانی در کش و قوس رمان بازتاب میدهد."