چکیده:
امروزه، گسترش بازارها، تنوع محصولات و افزایش تعداد شرکت های تولیدی، فضایی رقابتی را در بازار پدید آورده و درنتیجه شرکت ها ناچار به استفاده از راهبردهایی هستند که سودآوری و ماندگاری بیشتر آنها را در بازار به ارمغان آورد. در این میان، توجه بیش از اندازه به بقای شرکت و سودآوری آن، موجب انحراف توجه مدیران از یک اصل اساسی، یعنی اخلاق در مدیریت فعالیت های بازاریابی می گردد. اهمیت این امر به طور خاص در جوامع اسلامی بسیار چشمگیر است؛ بنابراین شناخت معیارهای اخلاقی اسلام در فعالیت های بازاریابی و عمل به آنها، راهکاری است که نه تنها در چنین جوامعی به دلیل جلب مشتریان بیشتر، سودآوری شرکت ها را افزایش می دهد، ماندگاری آنها را نیز در بازار رقم می زند. بر این اساس، در این پژوهش با هدف شناسایی ارزش های اخلاقی اسلام در مدیریت فعالیت های بازاریابی، با بررسی متون دست اول اسلام (قرآن و روایات)، مجموعه ای از ارزش های اخلاقی مورد تاکید این دین الهی، بررسی و ارائه شده اند.
Nowadays, development of markets, variety of products and increase of the number of production companies have created a competitive environment according to which the companies have to resort to the strategies bringing about more profitability and durability for them in market. In the meantime, excessive attention to survival of the company and its profitability deviate the directors’ focus from a fundamental principle being known as ethics in administration of market affairs. This matter is particularly significant in Islamic societies; therefore, recognizing the ethical criteria of Islam about marketing affairs and implementing them are the solutions not only increasing the companies’ profitability in these societies due to attracting more customers, but also prolonging their survival in market. Accordingly, having the aim of recognizing the ethical values of Islam in regard to marketing management and investigating the first hand texts of Islam (Quran and Narrations), a set of ethical values emphasized by this divine religion is studied and proposed in the paper.
خلاصه ماشینی:
ارزشهای اخلاقی اسلامی در فعالیتهای بازاریابی فعالیتهای بازاریابی ارزشهای اخلاقی منبع استناد تولید محصول عدم اتلاف و اسراف منابع طبیعی در فرایند تولید (بناءرضوی، 1367: 68؛ مکارم شیرازی، 1360) عدم آلودگی محیط زیست در فرایند تولید جوادی آملی، 1391: 87؛ بناءرضوی، 1367: 8 ـ 67 عدم ضرر و زیان مواد اولیه محصول برای فرد و جامعه Hassan, chachi, & Latiff, 2008: 28 Abdullah & Ahmad, 2010: 287؛ Arham, 2010:287; Alserhan, 2010: 105 استفاده از مواد اولیه خالص و باکیفیت در تولید Abuznaid, 2010: 1484; Arham, 2010: 152-15 مجلسی، 1386:615؛ دشتی، 1386: 201؛ مکارم شیرازی و همکاران، 1385: 1 / 583 ارزشمند بودن محصول از نظر مصرفی مکارم شیرازی و همکاران، 1385: 1 / 583 Alserhan, 2010: 105 قیمتگذاری تعیین قیمتها بهگونهای که تولیدکننده و مصرفکننده متضرر نگردند نهج البلاغه: نامه 53؛ مکارم شیرازی، 1389: 55 عدم تخلف از قیمتهایی که به وسیله حکومت اسلامی تعیین میگردد مکارم شیرازی، 1383: 23 Abuznaid, 2010: 1485 عدم سودمحور بودن سیاستهای قیمتگذاری زراءنژاد، 1381 :11؛ دشتی، 1386 : 50 Arham, 2010: 159; Hassan, & others, 2008: 31; Abuznaid, 2010: 1485 ترفیعات عدم بیان دروغ صدر، 1378: 192 Hassan, & others, 2008: 31; Hague & others, 2010: 73; Abdullah & Ahmad, 2010: 287 عدم بیان ادعاهای فریبنده در خصوص محصولات مجلسی، 1386 : 10 ـ609 Hassan, & others, 2008: 31 Abdullah & Ahmad, 2010: 287 Ricc&mosawi, 2002: 80 Arham, 2010: 159 عدم عیب نهادن بر محصولات سایر شرکتها اعراف / 85؛ هود / 85؛ شعراء / 183 عدم توصیف محصول بهگونهای که باعث پوشش عیب آن شود صدر، 1378: 192 Hassan, & others, 2008: 31 Hague & others, 2010: 73 Abdullah & Ahmad, 2010: 287 استفاده از ابزارها و روشهای تبلیغاتیای که عاری از ضرر و زیان اخلاقی، معنوی و روحی باشند صنوبر و همکاران، 1389: 27؛ مکارم شیرازی، 1360 توزیع عدم احتکار نمودن محصولات دشتی، 1386: نامه 53؛ مکارم شیرازی و همکاران، 1385 : 7 / 393؛ مکارم شیرازی، 1389: 54 Abuznaid, 2012: 1487; Arham, 2010: 159 عدم استفاده از واسطههای غیرضروری در توزیع محصولات مجلسی، 1386 :6ـ 615؛ صدر، 1360 : 498 Abuznaid, 2012: 1487 Hassan, & others, 2008: 31 استفاده از شیوههای صحیح انبار کردن و نگهداری محصولات صنوبر و همکاران، 1389: 30 Hassan, & others, 2008: 31 استفاده از خودروهای دارای استاندارد زیستمحیطی در توزیع محصولات بناءرضوی، 1367 : 8 ـ67) افزون بر مباحث پیشگفته، آلودگیهای زیستمحیطی ایجادشده در فرایند تولید محصولات که بیشتر در اثر خروجی فاضلاب کارخانهها و در برخی موارد، دود حاصل از دودکش آنهاست، مهمترین آسیبهای موجود در عمل به الگوی اسلامی تولید محصولات هستند.