چکیده:
هدف مقاله حاضر مطالعهٔ اثر روش های مختلف پرداخت های الکترونیکی (ATM ، POS و کارت های بدهی و اعتباری) بر تقاضای پول نقد است. این اثر با استفاده از آمارهای سری زمانی و همچنین اطلاعات نه کشور طی سال های 1995 ـ 2005 به صورت تجربی برآورد و مورد آزمون و ارزیابی قرار می گیرد. مدل تقاضای پول نقد در این پژوهش به دو روش پنل دیتا و روش الگوی خودبازگشتی با وقفه های توزیع شده (ARDL)، برآورد می شود. نتایج نشان می دهند نرخ سود، تعداد دستگاه های POS و کارت ها، تقاضای پول نقد را کاهش و تعداد دستگاه های ATM و درآمد، تقاضای پول نقد را افزایش می دهند.
خلاصه ماشینی:
با عنایت به اینکه در سیستم پولی ایران از ابزارهایی مانند دسـتگاه هـای خودپرداز (ATM)،(POS) و کارت های بدهی و اعتباری به طور گسترده اسـتفاده شـده اسـت ، هدف این مقاله بررسی اثر پرداخت های الکترونیکی مذکور بر تقاضای پول در اقتصاد ایران است .
همچنین ، در ارتباط با کارت های بانکی در صورتی کـه از دسـتگاه هـای خـود پـرداز (ATM) استفاده شود، سرعت گردش پول افزایش می یابـد و بـه طبـع آن تقاضـای پـول نقـد را کـاهش می دهد.
هـامفری ، پـالی و وسـالا ٥ (١٩٩٦) در یـک مطالعه بین کشوری ٦ برای ١٤ کشور توسـعه یافتـه در سـال هـا ١٩٨٧-١٩٩٣ نـشان دادنـد کـه 1 Berenston (1997) ٢ اشعمی و شیخانی (١٣٧٧) 3 Boeschoten 4 Duca, and Whittsell 5 Humphery, Pully, and Vesalla 6 Cross-Country افزایش ATM و POS، پرداخت های غیرنقـدی در قالـب کـارت بـدهی و اعتبـاری را افـزایش و تقاضای نقد را کاهش می دهد.
1 Benerjee, Dolado, and Master جدول ٣ تخمین مدل بلندمدت تقاضای پول نقد، با استفاده از روش ARDL (متغیر وابسته LMP) {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} : ب )روش ترکیب سریزمانی و مقطعی: در روش دوم کـه بـه صـورت ترکیـب سـری زمـانی و مقطعی است ، مدل به شرح زیر است : LMit=f(LYit,LRit,LATMit,LPOSit,LCardit) (۳) متغیرهای POSit,ATMit,Rit,Yit,Mit و Cardit به صورت لگاریتم طبیعی (با نمـاد L) به ترتیب حجم واقعی اسکناس و مسکوک، تولید ناخالص داخلی بـه قیمـت ثابـت سـال ١٩٩٠، نرخ سود اسـمی کوتـاه مـدت ، تعـداد دسـتگاه هـای ATM، تعـداد دسـتگاه هـای POS و تعـداد کارت های بدهی و اعتباری برای iام کشور هستند.