چکیده:
زمینه: حلمسئله مهارتی ارزشمند است که ارتقای آن با استفاده از برنامۀ آموزش خلاقانۀ حلمسئله (تریز) میتواند پیامدهای مثبت تحصیلی و غیر تحصیلی برای دانشآموزان به همراه داشته باشد و آنها را برای رویارویی با چالشها و مسئلههای مختلف آماده سازد.
هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش خلاقانۀ حلمسئله به روش تریز در ارتقای مهارتهای حلمسئله با تاکید بر نقش واسطهای تفکر انتقادی و احساس تعلق به مدرسه بود.
روش: طرح پژوهش نیمه آزمایشی با پیش آزمون - پس آزمون و گروه گواه به همراه دورۀ پیگیری بود که در آن30 دانشآموز به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت کاملا تصادفی در گروه گواه و آزمایشی گماشته شدند. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی دانشآموزان دختر پایۀ ششم ابتدایی منطقه 5 شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 است. گروهها در سه مرحلۀ پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری به پرسشنامههای مهارتهای حلمسئله کسیدی و لانگ (2006)، تفکر انتقادی ریتکس (2003) و احساس تعلق به مدرسۀ بری، بتی و وات (2004) پاسخ دادند. برای تحلیل دادهها از الگوی چند نشانگر چند پاسخ در قالب حداقل مربعات جزئی استفاده شد.
یافتهها: نتایج نشان داد که آموزش تریز میتواند به شکل مستقیم تفکر انتقادی و احساس تعلق به مدرسه را و به شکل غیرمستقیم مهارتهای حلمسئله را ارتقاء دهد. در مجموع در مدل آزمایشی و مدل پیگیری کلیۀ ضرایب مسیر معنادار تشخیص داده شدند و مدل مفهومی پژوهش در مرحلۀ پس آزمون توانست 51 درصد از واریانس احساس تعلق به مدرسه، 41 درصد از واریانس تفکر انتقادی و 56 درصد از وایانس مهارتهای حلمسئله را تبیین کند.
نتیجه گیری: نتایج پژوهش بیانگر اهمیت و تاثیر آموزش تریز در یک محیط تحصیلی بوده که به آموزگاران کمک میکند با استفاده از روشهای آن زمینه را برای ارتقای مهارتهای حلمسئله، تفکر انتقادی و احساس تعلق به مدرسۀ دانشآموزان فراهم سازند.
Background: Problem-solving is a valuable skill that can be improved by using a creative problem-solving training program(TRIZ). This concept can have positive academic and non-academic consequences for students and prepare them to face various challenges and problems. Objective: The main aim of this study was to investigate the effectiveness of the TRIZ program on problem-solving skills with an emphasis on the mediating roles of critical thinking and school belonging. Method: The research design was quasi-experimental with a pre-test-post-test and control group with a follow-up period in which 30 students were selected by the convenience sampling method and were randomly assigned to control and experimental groups. The statistical population of the study included all sixth-grade elementary school girls in District 5 of Tehran in the academic year of 2019-2020. In three phases of pre-test, posttest, and follow-up, the groups answered Ricketts' critical thinking questionnaire, Cassidy-Long Problem-Solving Questionnaire, and students' sense of connectedness with school of Brew, Beatty, and Watt (2004). To analyze the data, the Multiple Indicators Multiple Causes Model was used in the form of partial least squares. Results: The results showed that the TRIZ program could promote critical thinking and school belonging directly as well as problem-solving skills indirectly. In sum, in the experimental model and follow-up model, path coefficients were identified as significant. The conceptual model of post-test research could explain 51% of the variance of school belonging, 41% of critical thinking variance as well as 56% of problem-solving skills. Conclusion: These results indicate the importance and the impact of the TRIZ program in an educational environment that helps teachers for using it in an effective way in order to promote problem-solving skills, critical thinking and school Belonging
خلاصه ماشینی:
مقاله پژوهشی تاریخ دریافت : ١٣٩٩/٠٦/٢٦ تاریخ پذیرش : ١٤٠٠/٠٦/١٧ اثربخشی آموزش خلاقانۀ حل مسئله به روش تریز در ارتقای مهارت های حل مسئله با تأکید بر نقش واسطه ای تفکر انتقادی و احساس تعلق به مدرسه نرگس بهرامی ١، سیدعلی حسینی المدنی ٢*، سعید متولی ٣، فاطمه خویینی ٤ چکیده زمینه : حل مسئله مهارتی ارزشمند است که ارتقای آن با استفاده از برنامۀ آموزش خلاقانۀ حل مسئله (تریز) میتواند پیامدهای مثبت تحصیلی و غیر تحصیلی برای دانش آموزان به همراه داشته باشد و آنها را برای رویارویی با چالش ها و مسئله های مختلف آماده سازد.
نتیجه گیری: نتایج پژوهش بیانگر اهمیت و تأثیر آموزش تریز در یک محیط تحصیلی بوده که به آموزگاران کمک میکند با استفاده از روش های آن زمینه را برای ارتقای مهارت های حل مسئله ، تفکر انتقادی و احساس تعلق به مدرسۀ دانش آموزان فراهم سازند.
مدل مفهومی پژوهش ر همانگونه که شکل (١) نشان میدهد در مدل مفهومی فرض بر این است که برنامۀ آموزشی ت حل مسئلۀ تریز میتواند به شکل مستقیم احساس تعلق به مدرسه و تفکر انتقادی را ارتقاء دهد ع و از طریق این دو سازه و به شکل غیر مستقیم بر مهارت های حل مسئله تأثیر بگذارد.
Vinzi, Chin, Henseler & Wang شکل (٣) نشان دهندۀ این است که مدل اثربخشی آموزش خلاقیت تریز میتواند ٥٦ درصد از واریانس حل مسئله را تبیین کند.
Savransky Zlotin, Zusman, Kaplan, Visnepolschi, Proseanic, Malkin .
Ben, Rasovskab, Duboisc, Guioc & Benmoussaa 2.