چکیده:
امروزه، راهبرد صنعتی کردن روستاها در مباحث توسعه روستایی، مورد تاکید بسیاری از برنامهریزان حوزه کشاورزی است. در همین رابطه، راهاندازی صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات کشاورزی میتواند موجب بهبود شاخصهای اقتصادی، اجتماعی و کالبدی در مناطق روستایی و متعاقبا بهبود کیفیت زندگی روستاییان شود. با علم به این مساله، پژوهشی با هدف بررسی نقش صنایع تبدیلی کشاورزی در کیفیت زندگی کشاورزان با استفاده از روش پیمایش انجام شد. جامعه آماری پژوهش، کشاورزان ساکن در مناطق روستایی شهر جنتمکان از بخش مرکزی شهرستان گتوند بودند که بر اساس نمونهگیری طبقهای تصادفی، نمونهای به حجم 205 نفر از بین آنها انتخاب گردید. طبقات مورد بررسی شامل دو دسته از کشاورزان شامل افرادی بود که محصول خود را برای فروش به کارخانه صنایع غذایی مجید میفروختند و افرادی که محصولات خود را برای فروش به بازار آزاد میدادند. ابزار جمعآوری دادهها، پرسشنامه بود که روایی صوری آن توسط تعدادی از اعضای هیآت علمی گروه ترویج و آموزش کشاورزی تایید شد و برای سنجش پایایی آن، از ضریب آلفای کرونباخ (87/0-72/0 =α) استفاده شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS و STATA انجام گرفت. همچنین برای وزندهی زیر مؤلفهها و متغیرهای کیفیت زندگی از روش تحلیل مؤلفه اصلی (PCA) استفاده گردید. یافتههای بدست آمده نشان داد که تفاوت معنیداری بین میانگین ابعاد اقتصادی و اجتماعی کیفیت زندگی در بین کشاورزانی که محصول خود را به کارخانه میدهند و آنهایی که محصول خود را به بازار میفروشند، وجود دارد. همچنین، کشاورزانی که محصول خود را به کارخانه میدهند، میزان رضایت شغلی، احساس ارزشمندی، بهزیستی ذهنی، امکانات رفاهی، درآمد و پسانداز بالاتری داشتند.
خلاصه ماشینی:
توزيع فراواني کشاورزان بر حسب ويژگيهاي فردي و حرفه اي متغير طبقه فراواني درصد درصدتجمعي ميانگين انحراف کمينه بيشينه فراواني معيار سن کمتر از ٣٨* ١٠٨ ٥٢/٧ 11/07 38/65 52/7 65 20 بيشتر از ٣٨* ٩٢ ٤٧/٣ 100 تحصيلات بيسواد 14 6/8 6/8 - - - - خواندن و 30/7 63 37/6 نوشتن ديپلم 80 39/0 76/6 دانشگاهي ٤٨ ٢٣/٤ 100 تعداد اعضاي کمتر از ٥** ١١٧ ٨٦/٣ 86/3 1/14 4/16 2 7 خانواده بيشتر از ٥** ٢٨ ١٣/٧ 100 سابقه کار کمتر از ١٤* ١٢٦ ٦١/٥ 61/5 8/71 14/20 3 40 کشاورزي بيشتر از ١٤* ٧٩ ٣٨/٥ 100 مساحت اراضي کمتر از ٢* ١٢٧ 62 62 0/99 2/11 1 5 (هکتار) بيشتر از ٢* ٧٨ 38/0 100 ميزان توليد 54/6 112 20-50 18/86 52/96 54/6 95 20 (تن ) 50-70 26/3 54 81/0 ٧٠ به بالا ٣٩ 19/0 100 محل فروش کارخانه مجيد ٩٣ ٤٥/٤ 45/4 - - - - محصول بازار آزاد ١١٢ ٥٤/٦ 100 مسافت کمتر از ١٩٣* ١٦٦ ٨١/٠ 5 318/83 193/88 81/0 850 (کيلومتر) بيشتر از ١٩٣* ٣٩ 19/0 100 هزينه حمل و کمتر از ٥٢٧* ١٦٦ ٨١/٠ 1900 140 590/56 527/12 81/0 نقل (هزار بيش از ٥٢٧* ٣٩ 19/0 100 تومان ) قيمت فروش کمتر از ٢٨٠٠* ٩٢ ٤٤/٩ 3620 1970 484/30 2800/14 44/9 محصول بيش از ٢٨٠٠* ١١٣ ٥٥/١ 100 گوجه فرنگي زمان دريافت مدت دار ١١٨ ٥٧/٦ 57/6 - - - - پول نقد 42/4 87 100 گوجه فرنگي جمع 100 205 * تقسيم بندي بر اساس ميانگين و ** تقسيم بندي بر اساس سرشماريهاي مرکز آمار ايران توصيف متغيرهاي بعد اقتصادي کيفيت زندگي يافته هاي جدول ٣ نشان ميدهد که تنها ٤٠ درصد از کشاورزان مورد بررسي، داراي درآمد غيرکشاورزي مي - باشند.