چکیده:
کشور اسلامی ایران یکی از بزرگترین کشورهای صادرکننده نفت در جهان است. قیمت
نفت تحت تأثیر عوامل بسیاری دارای بیثباتی است، فلذا درآمد عمده کشور از محل فروش
نفت با نوسان روبرو بوده و وضعیت اقتصاد کشور را ناپایدار مینماید. برای مصون
ماندن از ریسک قیمت، بازارهای بورس معاملات آتی نفت در جهان ایجاد شدهاند که با
استفاده از ابزارهای مشتقه، ریسک قیمت را پوشش میدهند، کشورهای اسلامی به دلیل
مغایرت مکانیسم بورس معاملات آتی نفت با موازین اسلامی و به علت وجود معاملات کالی
به کالی و غرری از این بورسها به منظور پوشش ریسک درآمدهای نفتی خود و یا به عنوان
ابزار سرمایه گذاری استفاده نمیکنند.این مقاله با بررسی عملیات بورس نفت در دنیا،
امکان ایجاد بورس مستقل نفتی برای کشورهای اسلامی را ازدیدگاه اسلامی مورد بررسی
قرار داده وبورس سلف نفت را به عنوان یک جایگزین مناسب پیشنهاد نموده است.
خلاصه ماشینی:
"این نوع معامله که در بازار معاملات آتی نفت مورد استفاده قرار می گیرد در بین مسلمانان به بیع کالی به کالی مشهور بوده و نهی شده است، به عنوان مثال مفتی تقی عثمانی می گوید[16] : «معاملات قرار داد آتی جایز نیست چون معامله آن کالی به کالی است و تحویل کالا در آن مد نظر نیست و در آن فقط تسویه حساب نقدی بابت اختلاف قیمت صورت می گیرد.
ب-مقایسه تطبیقی بیع کالی به کالی و قرار دادهای معاملات آتی : بیع کالی به کالی که مورد نهی صریح پیامبر اکرم (ص) می باشد عبارت است از : بیعی که ثمن و مثمن کلی فی الذمه باشد و برای تسلیم مبیع و ثمن موعدی مقرر شده باشد در این نوع بیع در زمان عقد قرار داد هیچ چیز رد و بدل نمی شود و هیچ گونه ضمانت اجرایی وجود ندارد و به تعبیری عقد روی هوا بسته شده است و چون تعهدی ایجاد نمی کند در زمره وفای به عهد و قرارداد نیز قرار نمی گیرد ، شیخ طوسی در کتاب الامالی ذکر می کند پیامبر اکرم (ص) فرموده اند « ان النبی (ص) نهی عن البیع ما لم یضمن » (علامه مجلسی، ج100، ص133).
به نظر ما مورد نخست از دیدگاه اسلامی دارای دو بعد است اولا اسلام با توجه به اصل پایبندی به قراردادها، تعهدات طرفین قرارداد را برای تحویل آتی کالا می پذیرد اما این پذیرش مشروط به پرداخت کامل قیمت نفت در زمان انجام معامله است."